عباس رضامند - دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تهران
علی فاخر - دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تهران

بلندمرتبه سازی و ساخت بناهای بلند معمولا با اجرای گودبرداری برای احداث زیرزمین های عمیق همراه است. از این رو به دلیل لزوم اجرای برخی پروژه های گودبرداری که قسمتی از آنها پایین تر از سطح آب زیرزمینی واقع شده است، ضروری است تا روش مناسب زهکشی و کنترل جریان آب به داخل گودبرداری انتخاب و اجرا گردد. در مواردی که به دلایل مختلف به سفره ی آب زیرزمینی موضعی (معلق) در تراز بالاتر از تراز آبخوان عمومی برخورد می شود، زهکشی و کنترل جریان آب پیچیده تر است. وجود سفره های معلق شکل گرفته بر روی لنزهای نفودناپذیر، در نقاط مختلفی از جمله مناطقی از شهر تهران مشاهده می شود. مقاله ی حاضر به تحلیل سه بعدی تراوش به گودبرداری های عمیق در حضور سفره ی آب موضعی در تراز بالاتر از تراز عمومی آبهای زیرزمینی می پردازد. جهت انجام مطالعات، مدلسازی سه بعدی تراوش به روش المان محدود انجام پذیرفته و روش های زهکشی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته اند. بدین منظور از داده ها و مشخصات مربوط به پروژه ی اسفندیار به عنوان یک مطالعه ی موردی برای بررسی و مقایسه ی روش های مختلف استفاده شده است. همچنین به مطالعه ی پارامتریک مسیله و حساسیت سنجی نتایج به خطای مربوط به تخمین عمق لایه ی نفوذناپذیر پرداخته شده است. در پایان مقاله نیز تحلیل و بررسی نتایج حاصل از مطالعات و مدلسازی های انجام گرفته ارایه گردیده و نکات کاربردی برای زهکشی و کنترل جریان آب در شرایط مختلف پروژه و بر مبنای کارایی و توانایی سیستم در کاهش دبی ورودی به گود ارایه شده است. به عنوان مثال پیشنهاد گردید برای افزایش کارایی سیستم زهکش فاصله ی چاه ها از لبه ی گود افزایش داده شود و یا در سیستم های زهکشی دارای گالری میانی، گالری میانی تا حد امکان به لایه ی نفوذناپذیر نزدیک شود.

بناهای بلند، گودبرداری عمیق، تحلیل سه بعدی تراوش، سفره ی آب موضعی، زهکشی گود