راضیه ابراهیم نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد بخش اگروکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز
احسان بیژن زاده - دانشیار بخش اگروکولوژی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز
روح الله نادری - دانشیار بخش اگروکولوژی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز

به منظور بررسی تاثیر کودهای نانو بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم ماکارونی، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی سه نوع کود نانو شامل نانوکامپوزیت بیوارگانیک (300 کیلوگرم در هکتار)، اورمیک (در سه مرحله، هر مرحله 50 کیلوگرم در هکتار) و بیومیک (به صورت محلول در آب، 2 کیلوگرم درهکتار) و کودهای شیمیایی نیتروژن (200 کیلوگرم در هکتار)، فسفر (200 کیلوگرم در هکتار) و پتاسیم (100 کیلوگرم درهکتار) و همچنین سه رقم گندم ماکارونی بهرنگ، شبرنگ و یاواروس بودند. صفات مورد مطالعه شامل تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بودند. نتایج نشان داد تیمارهای آزمایشی اثر معنی داری بر عملکرد و اجزای عملکرد داشتند. کود اورمیک بیشترین تعداد سنبله در متر مربع (461/44)، عملکرد دانه (4716/66 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (15950 کیلوگرم در هکتار) را داشت و تیمار شاهد کمترین مقدار را در این صفات به خود اختصاص داد. کود نانوکامپوزیت بیوارگانیک بیشترین تعداد دانه در سنبله (39/92) و کود بیومیک بیشترین وزن هزار دانه (59/33) را داشتند. رقم یاواروس دارای بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در بین ارقام بدو. بیشترین تعداد سنبله در متر مربع مربوط به رقم بهرنگ و بیشترین وزن هزار دانه مربوط به رقم شبرنگ بود. کود اورمیک در رقم یاواروس عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بالاتری داشت. با توجه به خطرات احتمالی استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی و با توجه به مفاهیم کشاورزی پایدار، استفاده از نانو کوداورمیک برای افزایش عملکرد و کاهش آلودگی محیط زیست در کشت گندم قابل توصیه می باشد.

نانوکودها، کودهای شیمیایی، کشاورزی پایدار، محیط زیست