کمیل افضلی ننیز - دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک خاک و پی، بخش مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
سید مرتضی مرندی - استاد بخش مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
محمد بهرامی - دانشجوی دکتری مکانیک خاک و پی ، بخش مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

توسعه حمل و نقل جادهای و ریلی از شریانهای حیاتی یک کشور محسوب میشوند. اما همواره عبور دادن یک جاده از مناطق صعبالعبور، خاکهای مسالهدار، باتلاقها و نمکزارها دغدغه خاطر مهندسین بودهاست. بعضا جادهها، خطوط راهآهن و همچنین لولههای انتقال آب و فرآوردههای سوختی، از مناطقی با خاک نامناسب عبور کردهاند. یکی از محلهایی که عبور جاده را سخت و مشکل میکند، دریاچههای نمکی خشک شده هستند. خاکهای رسی دریاچههای نمکی به علت خصوصیات فنی نامطلوب یا دارابودن مقادیر قابل توجهی املاح نمکی و گچی، از ویژگیهای لازم جهت استفاده در بستر راه برخوردار نمی باشند. همچنین افت چشمگیر مقاومت و افزایش تورم خاکهای رسی ناشی از افزایش درصد رطوبت، اهمیت تشخیص و بهسازی آنها را دو چندان نموده است. هدف این تحقیق بهسازی خاک بستر اینگونه مناطق به عنوان یک پی مستحکم جهت تحمل بارهای ترافیکی بود. یک روش موثر تقویت خاک بستر روسازی در این مناطق جایگزینکردن شن و ماسه، در خاکهای رسی به شمار میآید که به علت افزایشتوان باربری بستر موجب کاهش ضخامت لایههای روسازی راه و کاهش هزینههای احداث آن میگردد. در این پژوهش با انجام تعداد 11 آزمایش (که از کفه نمکی در محور سیرجان نیریز نمونهبرداری شده- بود) بررسی تاثیر جایگزینی شن و ماسه بر میزان باربری و تورم خاک رسی نمکی بوسیله آزمایشهای دانهبندی، تعیین درصد رطوبت خاک، حدود اتربرگ، تراکم، تعیین CBR و مقاومت فشاری محصور نشده صورت گرفتهاست. مقادیر جایگزینی شن و ماسه به میزان0، 5، 10، 15، 20% بود. بر اساس افزایش درصد جایگزینی شن و ماسه، افزایش حداکثر وزن مخصوص خشک خاک بستر، کاهش رطوبت بهینه، افزایش توان باربری، کاهش تورم، کاهش چسبندگی زهکشی نشده، افزایش مدول تنش کرنش و کاهش - کرنش گسیختگی مشاهده شد. همچنین جایگزینی شن نسبت به ماسه خصوصیات خاک را به طرز معنیداری تحت تاثیر قرار داد.

بهسازی خاک، رس نمکی، توان باربری خاک، تورم، تک محوری