ساناز میرزایی - دکتری جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

پیدایش فردگرایی توام با تحولات تاریخی که به استقرار مدرنیته و صنعتی شدن جوامع انجامید، نفع طلبی های خودخواهانه و فردگرا، کاهش تعهدات شهروندی و مسیولیت اجتماعی را در پی داشت. نگرانی از این مسایل باعث توجه مجدد به مساله عمل جمعی در حوزه عمومی و رفتارها و گرایش های مقوم آن از جمله رفتارهای داوطلبانه و امور خیریه شده است. سرمایه اجتماعی به عنوان منبعی جهت تسهیل کنش جمعی تلقی می گردد و این منبع دو بعد دارد که عبارت اند از ذهنی – شناختی و رفتاری – مشارکتی.در این مقاله با رویکرد توصیفی و با روش کتابخانه ای و اسنادی، رابطه میان سرمایه اجتماعی و فعالیت های خیریه را مطالعه کردیم. اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و نیز تعهد و تعلق اجتماعی به عنوان مهم ترین مولفه های سرمایه ی اجتماعی مورد توجه قرارگرفتندبه این منظور پس از بررسی مفهوم سرمایه اجتماعی و ابعاد مختلف آن، به مطالعه تاریخچه خیریه و انواع خیریه پرداخته و از نظر محتوا و شکل به دسته بندی خیریه ها پرداختیم. سپس بررسی عوامل تاثیرگذار بر فعالیت خیریه ها در ایران نشان داد که دو دسته عوامل درونی و بیرونی شامل الف- دولت، قوانین و مقررات، ب- مذهب و عقاید دینی، ج- عوامل اقتصادی، د- عوامل فرهنگی بر فعالیت های موسسات خیریه موثر هستند. و در نهایت به ارزیابی فعالیت کمیته امداد امام خمینی به عنوان یک نهاد خیریه از منظر سرمایه اجتماعی پرداختیم و مشخص شد هرچه سازمان خیریه از نظر ساختار سازمانی، افقی تر باشد موفقیت نهادی آن در بیشتر است.

امور خیریه؛ سرمایه اجتماعی؛ اعتماد اجتماعی؛ تعهد اجتماعی؛ انسجام اجتماعی