مینو قره بگلو - استادیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز
سولماز روحی فر - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه هنر اسلامی تبریز

در ایران تحولات اساسی در ساختارهای سیاسی، اجتماعی و به خصوص فرهنگی کشور از اواسط دوره ی قاجار باعثدگرگون شدن بسیاری از عرصه های فرهنگی و اجتماعی از جمله شیوه ی زندگی، الگوهای رفتاری، معماری و شهرسازیگردید. در گذشته مسکن محیطی مملو از آرامش بود که حریم خانه و خانواده را از دید نامحرم و رفتار بیگانه محفوظ میداشت. از آنجا که ساختن یک خانه، پدیده ای فرهنگی است، شکل خانه (فرم کالبدی و سازمان فضایی آن)، شدیدا ازمحیط فرهنگی که خانه به آن تعلق دارد، تاثیر می پذیرد. از سویی دیگر فرهنگ به دو دسته فرهنگ مادی و فرهنگمعنوی تقسیم می گردد که سازنده ی ارزش های یک جامعه شده و در طول زمان طرحواره های ذهنی افراد را از دورانکودکی تا بزرگسالی شکل می دهد. پژوهش حاضر در بخش نظری با رویکرد کیفی و ابزار مطالعات کتابخانه ای و بااستفاده از روش تحلیلی- توصیفی به واکاوی نحوه ی ساز و کار تاثیر طرحواره ها بر شکل کلی خانه پرداخته است. در نهایت یافته ها با استفاده از روش مطالعه تطبیقی و استدلال منطقی در ارتباط با چارچوب نظری مطرح در این پژوهشمورد تحلیل و بررسی قرار می گیرند و نتایج در قالب جدول سطح بندی شده ای که تعامل بین طرحواره ها و خانه هایسنتی را از دو دریچه ی مبانی فکری و روش زندگی نشان می دهند، ارایه شده است.

فرهنگ ، ارزش ها ، طرحواره های ذهنی ، مسکن سنتی