علی نوری کرمانی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
زهره یوسف زاده - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
مهدی رفاه - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

حمل و نقل یک ع نصر مهم در همه شهرها است که فعالیت های متنوع اقتصادی، اجتماعی و شرایط زیست محیطی را در بر می گیرد. همزمان با رشد سریع شهرها، تراکم ترافیک در آن شدت گرفته و حیات اقتصادی و پیشرفت های اجتماعی آنها کاهش می یابد. احداث مترو یکی از راهکارهای موثر در افزایش کارایی حمل و نقل عمومی و حل معضلات ترافیک می باشد. مترو می تواند پیامدهای مثبت و منفی زیست محیطی را دارا باشد، لذا ارزیابی های فضایی- کالبدی، اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی در طراحی ها و برنامه ریزی های اولیه ایجاد مترو ضروری است. به سبب اهمیت بحث، این پژوهش به بررسی آسیب شناسی فضایی مترو در منطقه 1 تهران پرداخته جامعه آماری آن نزدیک به جمعیت 500 هزار نفر بوده نمونه آماری 200 عدد پرسشنامه که توسط مدیران و مسیولین امور شهری، کارشناسان خبره زیست محیطی، کسبه و مغازه داران، و شهروندان ساکن در این منطقه تکمیل گردیده، جهت جمع آوری اطلاعات پژوهش از روش مطالعات میدانی و کتابخانه ای، و تجزیه و تحلیل یافته ها از مدل تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس بهره گرفته شده نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد احداث و راه اندازی ایستگاه مترو در منطقه یک تهران، مرز و شکاف طبقاتی بین شمال و جنوب تهران را از میان برداشته و باعث جابجایی خرده فرهنگ ها بین دو منطقه گردیده ضمن آن موجب بوجود آمدن تغییر عادات و نگرش منفی افراد نسبت به استانداردها و شرایط خاص زندگی خود آنها شده، و نیز همچنین به دلیل وجود فشارهای اقتصادی و اجتماعی حاکم بر قشر کم درآمد منطقه جنوب تهران که موجب بروز معضلات اجتماعی می باشد. این مشکلات و آسیب ها از طریق خطوط مترو به منطقه 1 تهران انتقال داده شده است و تنها با مدیریت صحیح شهری و اتخاذ راهکار مناسب می توان اثرات مضر و اسیب های فضایی، اجتماعی، فرهنگی متروی تجریش را کاهش و به حداقل رساند.

آسیب شناسی، فضایی، مترو، منطقه یک، تهران