تلاش های معماران جهت برنامه ریزی، مدیریت و طراحی شهری در قالب انجام پروژه های کلان در سال های 708 ق.م تا 231 ق.م، (دوره هخامنشیان)

نوشتار پیش رو نوع متفاوتی از چگونگی مدیریت و ساخت، سازماندهی و برنامه ریزی پروژه های بزرگ ایران در جهت ایجاد طراحی شهری را در سال های 708 ق.م، تا 231 ق.م، مورد بررسی قرار می دهد. 4200 ق.م مطابق با شروع عصر شهرنشینی بوده که در این زمان حکومت ها شکل متفاوت تری از قبل گرفتند، و در مقابل آن موضوع کشور داری و کشورگشایی رواج گسترده ای داشت. حکام برای حفظ تمامیت ارضی خود نیاز به استحکامات قوی و همچنین سرعت در ساخت فضاهای شهری داشتند. برای رسیدن به همین هدف نوعی مجموعه سازی در قالب پروژه های کلان معماری به انجام رسیده بود و در نهایت منجر به شکل گیری بلوک های شهری یا شهرک هایی شده بودند که بخشی از طراحی شهر را شکل داده بودند. موارد گفته شده روشن می کنند که برنامه ریزی، مدیریت و طراحی شهری از تاریخی به وسعت شکل گیری جوامع بشری برخوردار است. تمدن ایران سابقه دیرپایی دارد که در همه ادوار شاهد خلق شاهکارهای هنری مختلفی بوده و ارمغان های متفاوت و بدعت های مفید ونوآورانه ای را به دنیای هنرهای ساخت و طراحی شهری معرفی کرده است. طرح ریزی، ساخت و تکمیل مجموعه تخت جمشید که از ابتدا تا انتها یکصد سال طول کشید؛ طراحی و مدیریت شهر بزرگ بیشابور کازرون در دوره ساسانیان و یا همچنین زیگورات جغازنبیل که چون کوهی مصنوعی از خشت خام است نمونه های شهری و شاهدی بر این مدعا هستند. با اطلاع از قوانینو ضوابط شهرسازی امروزه خواهیم دید این پروژه ها با این وسعت بدون برنامه مدون مدیریتی در آن زمان قابل شکل گیری نبوده اند. بلند پروازی های حکام ایران در رسیدن به اهداف کشور دارای، بصورت خودآگاه نوعی مدیریت شهری را بوجود آورد که حاصل آن خلق شهرهای بزرگی چون تخت جمشید، شوش، پاسارگاد و غیره بوده است. در عهد گذشته مسلما اجرا این پروژه ها مستلزم بهره گیری از برنامه مدیریتی مناسب و سازماندهی همه جانبه بوده، که این موضوع وجود مدیریت و طراحی شهری در ادوار گذشته را پررنگ تر می کند. مقاله موجود با روش پزوهش نوآورانه سعی در بررسی شیوه برنامه ریزی، مدیریت پروژه های کلان جهت رسیدن به نوعی طراحی شهری می کند.

کلیدواژه ها:

طراحی شهری ، بلوک های شهری ، سرمعمار ، سرپرست کاری ، اخلاق رفتاری- انسانی ، جیره ماهانه