پیوند سنت و مدرنیته چالش هویتی معماری معاصر خاورمیانه

در طول دوره های مختلف تاریخ خاورمیانه، ساخت و ساز در این منطقه همواره تابع ارزش های فرهنگی، عرف، شرع، و البته سیاستحاکم بر جامعه بوده است. با توجه به زمینه های اجتماعی متنوع و آمیختگی فرهنگی قومیت های مختلف کشورهای در حال توسعهخاورمیانه، رسیدن به گونه ای از معماری که علاوه بر ریشه داشتن در معماری گذشته و احترام به عقبه فرهنگی جامعه، بتواند پاسخیمناسب به نیاز های جامعه مدرن گرای امروزی خود باشد به چالشی اساسی در معماری معاصر این کشور ها بدل شده است. در دوره پسامدرن جریانات معماری پدید آمدند که حفظ هویت را نیاز اساسی معماری این دوران می دانستند. برای تفسیر سنت و پیوند آن بامعماری امروزی تلاش های بسیار انجام شد. در قالب یک چارچوب نظری و تاریخی، این مقاله به بررسی روند فعلی تفسیر هویت درمعماری معاصر خاورمیانه پرداخته است. معماری به عنوان یک محصول فرهنگی نقشی اساسی در تعریف هویت فرهنگی ایفا می کند. برجآب در کویت، باغ بابر در کابل و کتابخانه اسکندریه شاهدانی براین مدعا هستند. تنش میان منطق سرمایه داری جهانی (که بر مالکیتخصوصی و هویت فردی تاکید می ورزد) و تلاش برای حفظ هویت جمعی پارادوکس جدیدی را در معماری کشورهای خاورمیانه به دنبالداشته است. از سوی دیگر عواملی چون رشد اقتصادی، پیوستن به بازار تجارت جهانی، مصرف گرایی و سرمایه داری در دهه های اخیرباعث شده اند این منطقه به عنوان عرصه ای مناسب برای خودنمایی معماران قلمداد گردد تا متاثر از اندیشه های مدرن غرب بدون توجهبه زمینه های فرهنگی و اجتماعی محیط های شهری آشفته ای را پدید آورند و مجموعه ای از ساختمان های نامتجانس پدید آمدند کههیچگونه ارتباطی با زمینه های فرهنگی خود نداشتند. و این روند بدون در نظر گرفتن آسیب های زیست محیطی کماکان ادامه دارد.

کلیدواژه ها:

معماری خاورمیانه ، هویت ، معماری معاصر ، سنت ، آمیختگی فرهنگی