سیدمحمد حسینی - عضو هئیت علمی و استاد دانشگاه علم وصنعت ایران
فرشید کریمی - کارشناس مرکز تحقیقات راه آهن

جایگاه و نقش حمل ونقل در ابعاد مختلف اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی جوامع امروزی بر کسی پوشیده نیست. حمل ونقل یکی از پایه های اصلی توسعه پایدار و متوازن در جوامع بشری محسوب شده و شبکه های حمل ونقل با مولفه های مهمی همچون اقتصاد، امنیت ، عدالت اجتماعی و غیره ارتباط تنگاتنگ دارند. در فرآیند تو سعه اقتصادی و اجتماعی کشورها ،همبستگی مستقیم میان گسترش حمل ونقل و دستیابی به نرخ رشد اقتصادی بیشتر وجود دارد .به عبارت دیگر همراه با افزایش تولید ناخالص داخلی ، میزان ارزش افزوده بخش حمل ونقل نیز افزایش می یابد .علیرغم تمامی مزایا و منافعی که بخش حمل نقل نصیب اقتصاد کشور می نماید اما اثرات سویی نیز بخصوص در زمینه محیط زیست همراه خود داشته و به جامعه تحمیل می نماید.روشهای متعدی جهت ارزیابی اثرات زیست محیطی بوجود آمده است که بسته به نوع کشور و پروژه مورد نظر از آن استفاده می شود . آنچه در این مقاله ارائه میگردد معرفی متدولوژی فرآیند سلسله مراتبی یا AHP می باشد که توسط آن ضمن شناسایی و اولویت بندی اثرات زیست محیطی نسبت به تعیین و اولویت بندی سیستم های حمل ونقلی اقدام بعمل می آید.