الهه سادات رفیعی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی سیستم های اقتصادی - اجتماعی، برنامه ریزی سیستم های انرژی دانشگاه تهران
سید فرید قادری - دانشیار دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه تهران

دخالت در چرخه های منظم طبیعت، بدون در نظر گرفتن عواقب آن، بشر را با مشکلات تازه ای روبرو می نماید. چرخه ی آب، یکی از مهمترین چرخه هایی است که در اثر دخالت های انسان دچار تغییرات بعضا نامطلوبی شده است. سدسازی های بی حساب، از بین بردن مراتع و جنگل ها، استفاده بیش از حد از سفره های زیر زمینی و قنات ها، فعالیت های صنعتی منجر به گرم شدن کره زمین و در نهایت آلاینده های هوا همگی در خشکسالی، کم آبی و یا بروز سیل نقش اساسی دارند. یکی از مهمترین عواملی که بر بسیاری از چرخه های طبیعی به ویژه چرخه آب اثرات فراوانی گذاشته آلاینده های کربنی و نیز ریزگردهایی است که امروزه آب و هوای بسیاری از شهرهای بزرگ و صنعتی جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. آمارها نشان می دهد که افزایش هرچه بیشتر این آلاینده باعث کاهش در میزان بارندگی می شود. در این تحقیق، نقش افزایش جمعیت به عنوان عاملاصلی افزایش آلاینده های زیست محیطی بر بارندگی در کلان شهر تهران و نیز نقاط کوهستانی اطراف شهر، با نگرش سیستمی که بر پایه روابط علی و معلولی است، مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین جمعیت، بعنوان مهمترین متغیر سیستم در نظر گرفته شده است. نتایج نشان می دهد که کنترل جمعیت مهاجر به تهران و سیاست های کاهش طول مسیرهای سفر درون شهری می تواند در کنترل مساله آلودگی با هدف احیای چرخه بارندگی موثر باشد.

رویکرد سیستمی، چرخه آب، بارندگی، آلودگی هوا، جمعیت