مهران طاهرپورکلانتری - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه یزد
زهره نظامی مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت شهری دانشگاه تهران

تعریف و تعیین حریم برای شهرها، ابزار رسمی و قانونی سیاستگذاری و برنامه ریزی برای هدایت و کنترل توسعه و نظارت بر ساخت و سازها در پیرامون شهرها است. در سال های اخیر حریم شهرها با معضلات متعددی روبه رو بوده است، از جمله این مشکلات تداخل تصمیمات و اعمال سیاست های ناهماهنگ در مدیریت سرزمین که تخریبات زیست محیطی، تغییر کاربری و انواع ساخت و ساز یا فروش بی ضابطه زمین های کشاورزی و گسترش بیش از پیش اسکان های غیررسمی را به بارآورده است. این مشکلات نتیجه عدم قانونگذاری و برنامه ریزی صحیح در امر حریم محدوده شهرها می باشد. با بررسی مفاهیم حریم و محدوده شهرها و همچنین تاثیرات آن بر موضوعات مختلف به ارزش و اهمیت قوانین مربوط به حریم شهرها پی می بریم. با ارزش و اهمیت یافتن پیرامون شهرها بدلیل نیاز به وجود حد و مرز برای شهرها، اهمیت مسایل زیست محیطی، معضل حاشیه نشینی و عوامل دیگر توجه و تفکر در رابطه با قوانین مربوط به حریم و محدوده در جهان اهمیتی دوچندان یافت. مقاله حاضر بعداز بررسی مفاهیم و قوانین حریم بخصوص قانون اخیر محدوده و حریم و مفاهیم رایج جهانی در رابطه با حریم در انطباق با مفهوم ایرانی حریم با روش کتابخانه ای و شناسایی قوانین که عمده مشکلات را برای حریم و مدیریت آن بوجود آورده و مهم ترین مشکلات و چالش های حریم به این نتیجه می رسد که قوانین در حفظ و جلوگیری از توسعه های شهری و ایجاد سازو کار بهتر برای کنترل ساخت و ساز ها در حریم و خارج از حریم شهرها و کلانشهرها بویژه گسترش سکونتگاه های غیررسمی، ناموفق بوده است و برای ضمانت اجرایی داشتن و کارکرد مناسب حریم پشتیبانی قانونی و نهادی لازم می باشد.

حریم شهر، محدوده شهر، تعارضات قانونی