زهرا اسفندیاری - مدرس دانشگاه پیام نور اصفهان
صفورا نایب پور - مدرس دانشگاه پیام نور اصفهان و هنر آموز رسمی آموزش و پرورش

کتیبه ها یکی از مهمترین عناصر تصویری - نوشتاری بکار رفته در نگاره های ایرانی می باشند که همواره در پیوند و همگامی ادبیات با نگارگری نقش ایفا کرده اند. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی و تطبیقی، بر اساس مطالعات کتابخانه ای به نحوه ی به کارگیری کتیبه ها و میزان ارتباط اشعار منظومه ی سبحه الابرار جامی در نگاره های هفت اورنگ ابراهیم میرزا پرداخته است. از اهداف این پژوهش می توان به بررسی مضامین آموزنده، نحوه، محل قرار گیری و همجنین میزان بکارگیری کتیبه های نوشتاری و منقوش به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در نگاره ها اشاره داشت. از یافته های این پژوهش پس از بررسی و تطبیق کتیبه ها با اشعار منظومه سبحه الابرار، به نظر می رسد ابیاتی که بیشتر به صورت کتیبه نمایان گشته، همان ابیاتی باشند که بیشتر محتوای آموزنده و مضمون پند و اندرز دارند. همچنین جایگاه کتیبه ها در هر چهار نگاره در بالا و پایین تصویر قرار دارند. بیشترین بهره گیری از کتیبه ها متعلق به نگاره اول با 53.3 درصد، کمترین آن متعلق به نگاره چهارم با 15.3 درصد و نگاره های دوم و سوم به ترتیب 31.2 درصد و 36.8 درصد ابیات را در نگاره به صورت کتیبه دارا می باشند. یکی از این چهار نگاره از کتیبه های منقوش بهره برده است که به صورت غیر مستقیم مفهوم کل شعر و پیام آن را در خود جای داده است.

نگارگری،کتیبه نگاری،هفت اورنگ، سبحه الابرار