نیلوفر پناهی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه شیراز
امیر یداله پور - کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه شیراز
رویا شریفی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی

رشد هوشمند راهبرد معاصر توسعه ی شهرهایی است که در دوران مدرن و پسامدرن، به طور عمده با گسترش کالبدی افقی مواجه شده اند: الگوی شهری در دوران مدرن با نفی شهر درونی و کالبد کهن جامعه ی مدنی و بنیان نهادن توسعه ی عملکردگرایانه درون و بیرون شهرها، و الگوی شهری پسامدرن با بهره جستن از این نوع توسعه، ساخت اجتماعی و کالبدی شهرها را از هم متلاشی کرده و ساخت شهر درونی را زیر سوال برده است. از این رو در کشورهای صاحب نظری ه در عرصه ی شهرسازی، ایده هایی در مقیاس های مختلف مطرح می گردد که به دنبال درمان شهر درونی و جلوگیری از توسعه ی نابه سامان شهری هستند. دو نظریه ی مهمی که در طول دهه های اخیر و در ایالات متحده مطرح گردیدند، اول نوشهرسازی و دوم، رشد هوشمند با اهداف کلان توسعه ی مدنی و بهبود ساخت اجتماعی و اقتصادی فضای شهری، مطرح گردیده اند. از جمله ی این اهداف می توان به اول، ایجاد محله های زیبا، امن، در استطاعت مردم، و در دسترس؛ دوم، ساختن جوامع سالم و مشاغل محلی؛ سوم، شکل گیری محله هایی دارای مدرسه و فروشگاه ها، و نیز حمل ونقل عمومی ارزان قیمت برای تمام شهروندان؛ و چهارم، ایجاد مشاغلی پردرآمد و تقویت زیرساخت های اقتصادی، اشاره داشت. رشد هوشمند یک نظریه ی برنامه ریزی و حمل ونقل است که بر جلوگیری از گسترش پراکنده ی شهر و از این رو بر رشد در مراکز شهری تاکید می کند، و از تخصیص کاربری به صورت فشرده و با گرایش به حمل ونقل عمومی، شهر قابل پیاده روی و مناسب برای دوچرخه سواری، شامل توسعه با کاربری مختلط و با انواع مختلفی از گزینه های مسکن، حمایت می کند. هم چنین این نظریه ملاحظات بلند مدت و منطقه ای نظریه ی پایداری را به صورت متمرکز در کوتاه مدت مورد توجه قرار می دهد. اهداف آن شامل دستیابی به یک حس منحصربه فرد از جامعه و محل زندگی، افزایش گزینه های مختلف برای حمل ونقل، اشتغال و مسکن، توزیع عادلانه ی هزینه ها و منافع حاصل از توسعه، حفظ کردن و بهبود منابع طبیعی و فرهنگی و ارتقای سلامت عمومی جامعه.در این پژوهش به بررسی مفاهیم نظری و اصول مرتبط با رشد هوشمند پرداخته می شود و چارچوب مفهومی در زمینه ی اهداف عام و سیاستهای بهکارگیری این رویکرد در توسعه شهری ارایه می گردد.

نوشهر سازی، رشد هوشمند، توسعه شهری