هاله رجایی اربابی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

از نیازهای ضروری دنیای امروز گفت وگو و تفاهم میان فرهنگی است، چراکه مقوم پایه های وحدت عالم انسانی و کاهندهی آلام آن است. از مصادیق آن، آشنایی جوامع با آثار ادبی برجسته ی یکدیگر است. بیشک در سپهر ادبیات، تطبیق آثار ادبی، ما را در شناخت و درک تاثیر متقابل فرهنگ ها در طول تاریخ یاری می رساند. مقاله ی پیش رو بر اساس مکتب تطبیقی آمریکایی و با شیوه ی توصیفی- تحلیلی برآن است تا وجهی از وجوه شعر و تفکر حافظ و ویلیام بلیک را در آیینهی یکدیگر به مخاطبان بشناساند. ویلیام بلیک با تکیه بر تخیل خلاق و حافظ با بهره گیری از عشق به مفاهیم مشترکی چون؛ پاسداشت فطرت و خیال، نقد عقل جزیی و پناه بردن به عقل کل ی، ستایش عشق، نادیدهگرفتن علوم حصولی در نیل به حقیقت و تکیه بر علم نظر، ریا ستیزی، تساهل و مدارا، تجلی و وحدت رسیده اند. با توجه به عدم آشنایی مستقیم بلیک با عرفان و عرفای اسلامی، تشابهاتی که میان اشعار او و غز لیات حافظ یافت میشود، شگفت آور است؛ اما در این مقاله تنها به بررسی تفاهم و تشابه فکری این دو شاعر بزرگ در زمینه ی ریاستیزی و سالوس گریزی و التفات هر دو به جامعه به عنوان مصلحان اجتماعی پرداخته شده که از مهمترین نتایج به دست آمده می توان به تشابهات عمیق فکری و کلامی با رویکردی انسانی و اخلاقی در مبارزه و محاربهی این دو اندیشمند، با آفت ریا و سالوس مآبی اشاره کرد.

ادبیات تطبیقی، حافظ، ویلیام بلیک، ریاستیزی