محمد بیدهندی - استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان
ابوذر نوروزی - کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرضا

جان هیک (1922م) نماینده برجسته فرضیه کثرت گرایی دینی بر این باور است که حقیقت و رستگاری منحصر به دین خاصی نیست و پیروی از همه ادیان باعث رستگاری دینداران خواهد شد. فضای دینی، فکری و اجتماعی نقش چشمگیری در شکل گیری این فرضیه داشته اند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی درصدد است پس از بیان و بررسی دیدگاه هیک در مورد ادیان دیگر، چشم انداز قرآن کریم را درباره ماهیت پدیده وحی و مسیله سایر ادیان ترسیم کند. از نگاه این پژوهش کثرت گرایی دینی دارای زمینه های مخصوص به خود و مبانی آن محل مناقشه است. از منظر قرآن کریم وحی تشریعی نوع خاصی از معرفت است که به صورت علم حضوری مقرون به حفظ وصیاونت الهی برای انسان های خاص و با شرایط ویژه حاصل می شود و رمز و راز آن برای دیگران پنهان است، اما علایم و شواهد لازم برای اثبات آن وجود دارد. از دیدگاه قرآن کریم کثرت گرایی دینی مردود و رویکرد قرآن کریم به مسیله سایر ادیان ناظر به جنبه های گوناگون آن است: از جنبه حقانیت، سایر ادیان منسوخ و آمیزه ای از حق و باطل اند و تنها اسلام حق مطلق است، از جهت نجات کسانی که آگاهانه از اسلام پیروی نکنند عذاب خواهند شد و مسلمانان نسبت به پیروان سایر ادیان توحیدی و کفار غیر معارض، با مدارا، احترام و سعه صدر رفتار خواهند کرد و رعایت حقوق آنها را وظیفه خود می دانند.

قرآن کریم، کثرت گرایی دینی، جان هیک، حقانیت، نجات