وحید رحمت آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدالرحیم هوشمند - استادیار گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چ
سعید حمزه - دانشجوی دکتری آبیاری وزهکشی دانشگاه شهیدچمران اهواز

اهمیت آب در تمامی جنبه های زندگی انسان کاملا مشهود است. یکی از عوامل مهم توسعه ی یک منطقه، فراهم بودن منابع آب مناسب می باشد که علاوه بر کمیت، وضع کیفی آن نیز با توجه به تاثیر بر سلامتی انسانها و مشکلات بخش های مختلف مانند صنعت، کشاورزی و شرب از اهمیت ویژهای برخوردار است. مصرف آب با کیفیت نامطلوب در کشاورزی علاوه بر کاهش محصول و ایجاد مشکل برای سیستم های آبیاری، خصوصیات فیزیکی خاک را نیز از بین می برد که نتیجه آن بایر شدن اراضی است لذا باید به جنبه های کیفی آب و وجود عناصر زیان آور در آن توجه خاصی مبذول گردد. محدوده مورد مطالعه در استان کرمانشاه، در شمال شرق شهرستان کرمانشاه قرار گرفته و تحت عنوان دشت کنگاور شناخته می شود. به منظور ارزیابی کیفی آب زیرزمینی دشت کنگاور جهت مصارف کشاورزی از اطلاعات و دادههای پارامترهای کیفی آب آزمایشگاه کیفیت آب سازمان آب منطقه ای غرب (کرمانشاه) در طی سالهای 85 و 86 استفاده گردید. این دادهها به صورت متوسط سالیانه می باشند که در هر ایستگاه تهیه شده است سپس بر اساس استانداردها و توصیه های موجود برای مصارف کشاورزی، کیفیت آب در هر ایستگاه مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به بررسی های بعمل آمده در همه ایستگاه ها قلیایی های خاکی بر نمکهای قلیایی ارجحیت دارند و اسیدهای ضعیف بیش از اسیدهای قوی هستند.( 3) با توجه به نمودار ویلکوکس کیفیت آب یکی از ایستگاه ها در گروه C2-S1 قرار می گیرد و بقیه ایستگاه ها در گروه C3-S1 قرار می گیرند یعنی در همه ایستگاه ها از نظر میزان سدیم در گروه سدیمی 1 (سدیم کم)، و از نظر میزان شوری (هدایت الکتریکی) بجز یک ایستگاه بقیه ی ایستگاه ها در گروه شوری 3 تقسیم بندی می گردند. البته باید توجه داشت که هرچند آب اکثر ایستگاه ها در گروه شوری 3 قرار دارد ولی این ایستگاهها در نزدیک مرز بین C2 و C3 قرار دارند یعنی می توان بیان کرد که وضع آب این ایستگاه ها از لحاظ شوری بحرانی نیست و با این وجود باز هم باید احتیاط های لازم را به دقت مد نظر قرار داد. آب زیرزمینی منطقه از نظر قلیائیت و اسیدیته مناسب می باشد. برای آبیاری سطحی در هیچ ایستگاهی از نظر سدیم موجود در آب آبیاری محدودیت نداریم و برای آبیاری بارانی نیز تنها در دو ایستگاه محدودیت کم تا متوسط داریم. از نظر کلر موجود در آب نیز برای هر دو روش سطحی و بارانی هیچ محدودیتی برای ایستگاههای مختلف وجود ندارد.

کیفیت آب، نمودار پایپر، نمودار ویلکوکس، دشت کنگاور، منابع آب زیرزمینی