حمیده ریاضی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
علی اصغر منتظر - استادیار گروه مهندسی آبیاری و زهکشی پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

هدف از انجام این تحقیق، توسعه مدل تخصیص بهینه منابع آب سطحی و زیرزمینی و استفاده از آن به منظور ارائه الگوی تخصیص آب و ارزیابی منافع حاصل از آن در شبکه آبیاری دشت قزوین می باشد. به منظور حل مدل تهیه شده، از بسته نرم افزاری LINGO 10.0 استفاده گردید. ارزیابی سناریوهای مورد مطالعه نشان داد که الگوی کشت رایج در منطقه باعث افت 67 درصدی سفره آب زیرزمینی می گردد. الگوی کشت بهینه پیشنهادی باعث افت 74 درصدی سفره آب زیرزمینی می گردد لکن میزان سود خالص حاصل از آن سی میلیارد ریال بیشتر از الگوی کشت رایج منطقه بوده و این در حالی است که تغییر چندانی در بهره وری آب شبکه صورت نمی گیرد. در این تحقیق همچنین اثر اعمال کم آبیاری محصولات الگوی کشت شبکه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اعمال 30 درصد کم آبیاری در شبکه، شرایط بهبود مدیریت منابع آب زیرزمینی را فراهم می نماید بطوری که میزان افت سطح سفره آب زیرزمینی به صفر می رسد. به ازای کم آبیاری مورد نظر در سطح شبکه، میزان سود خالص شبکه حدود 110 میلیارد ریال کاهش خواهد یافت. یافته های تحقیق بیانگر آن است که محور برنامه ریزی (سود و یا پایداری در استفاده از منابع آب زیر زمینی) نقش تعیین کننده ای در فرآیند مدیریت و تخصیص بهینه منابع آب شبکه داشته و در شرایط مختلف نرمال و بحران های ناشی از خشکسالی و یا تغییر اقلیم برخورد متفاوتی را طلب می نماید.

الگوی کشت، بهینه سازی، شبکه آبیاری قزوین، تلفیق آب سطحی و زیر زمینی، LINGO 10.0