سیدمهدی مسبوق - دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
مرتضی قایمی - دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
رسول فتحی مظفری - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

یکی از مهمترین مسایل مورد توجه در فرایند ترجمه، دستیابی به تعادل و برابری در ترجمه است که از طریق مطالعه جنبههای مختلف زبان مبدا صورت میپذیرد و یکی از مهمترین زمینههای مورد پژوهش در تعادل ترجمهای، برابری واژگانی است. هرچند این امر به شکل کامل در بین دو زبان مبدا و مقصد، به علت امکانات زبانی مختلف، قابل دستیابی نیست، اما وظیفه مترجم این اس ت که تا آنجا که امکان دارد، بکوشد برابرنهادهای واژگانی دقیقی ارایه نماید. یکی از شیوههای دستیابی به برابری واژگانی در فرایند ترجمه، توجه به لایهها و آحاد مختلف معنایی واژگان و پدیدههایی همچون شمول معنایی و چندمعنایی و نیز توجه به بافت و موقعیت کلام است. بنابراین، با تقس یمبند ی برابری واژگانی به پنج قسمت، افزون بر شناخت حوزه معنایی واژگان، به ترجمه ای صحیح و برابر میتوان دست یافت. این پنج قسم عبارتند از: برابری یکبهیک، برابری یک به چند، برابری چند به یک، برابری یک به جزء و برابری یک به صفر. پژوهش حاضر بر آن است که به تطبیق پنج ترجمه فارسی از خطبههای نهج البلاغه شامل ترجمه ها ی دشتی، شهیدی، فقیهی، فیضالاسلام و جعفری بپردازد تا از این رهگذر، میزان موفقیت مترجمان یاد شده در تحقق برابری واژگانی را مورد سنجش قرار دهد. برآیند پژوهش نشان میدهد که برخی مترجمان به خاطر آگاهی نداشتن از لای هها ی مختلف معنایی واژگان و نیز شناخت کافی نداشتن از برخی مولفههای معنایی همچون پدیده چندمعنایی، معنای مطلق و نسبی واژگان نتوانستدهاند ترجمهای دقیق ارایه کنند.

برابریابی واژگان، ترجمه خطبهها ی نهج البلاغه ، گونه ها ی برابری واژگانی