شکوفه شکراللهی - دانشجوی دکتری علوم مرتع، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
غلامعلی حشمتی - استاد، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

زمینه و هدف: پنیرک با نام علمی Malva sylvestris L از تیره پنیر یکان ( Malvaceae ) گیاهی دارویی و بومی ایران است که ارزش غذایی و دارویی بالایی داشته و در طب سنتی ایران در درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد. مطالعه حاضر به مرور جنبه های مختلف و یافته های نوین این گیاه دارویی پرداخته است. مواد و روش ها: با استفاده از پایگاه های اطلاعات اینترنتی SID ،Iranmedex ،Web of Science ،Science Direct مقالاتی که در مورد جنبه های مختلف گیاه دارویی پنیرک ارایه شده بود، با استفاده از کلید واژه های پنیرک، اثر درمانی و گیاه دارویی بررسی گردید.یافته ها: از پنیرک در پزشکی سنتی در تسکین درد و التهاب، التیام زخم و بهبود اختلالات کلیوی و عوارض پوستی و در مقابله با میکروارگانیسم هایمختلف از جمله ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها استفاده شده است و بخش های هوایی آن دارای ارزش غذایی و علوفه ای هستند. ترکیبات اصلی گیاه پنیرک، ترکیبات فنلی و فلاونوییدی می باشند و حضور مالوین، دلفینیدین، مالویدین، بتاکاروتن، سیانین، تانن ها، ساپونین ها، آلکالو ییدها، موسیلاژ و به ویژه آنتی اکسیدان ها در این گیاه، عامل خواص ضد اکسیدانی، ضد میکروبی، ضد ویروسی و ضد دردی و اثر بر بهبود التهاب است که در تحقیقات آزمایشگاهی به اثبات رسیده است. نتیجه گیری: کاربردهای سنتی گیاه پنیرک در درمان بسیاری از بیماری ها و وجود ترکیبات گیاهی و دارویی ارزشمند در آن می تواند زمینه ای را برای کشف داروهای با منشاء گیاهی در تولید آنتی بیوتیک ها، مسکن ها و داروهای درمان التهاب بوجود آورد.

اثر درمانی، پنیرک، ترکیبات، طب سنتی، گیاه دارویی