غلامرضا زمانی - استادیار دانشگاه بیرجند
علی شهیدی - استادیار دانشگاه بیرجند
حیدرعلی کشکولی - استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
سید محمد حسینی - استادیار دانشگاه بیرجند

شوری و کمبود آب از مشکلات عمده تولید محصولات زراعی در مناطق خشک به شمار می روند . این تحقیق به منظوربررسی اثرات بر هم کنش شوری و عمق آب آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی دو رقم گندم قدس و روشن اجرا شد. قالب طرح آزمایشی کرت های خردشده به صورت فاکتوریل با سه سطح شوری آب آبیاری ( 1/4 ، 4/5 و ds/m 9/6 ) به عنوان کرت های اصلی و دو رقم گندم (قدس و روشن ) و چهار سطح آبیاری ( 50 ، 75 ، 100 و 125 ) در صد نیاز گیاه )، به عنوان کرت های فرعی در سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 85 - 1384 اجرا شد . نتایج نشان داد که افزایش شوری آب آبیاری تأثیر معن ی داری بر کاهش عملکرد دانه، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک داشت . ولی تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله و ارتفاع گیاه تحت تأثیر قرار نگرفت . کاهش عمق آب آبیاری نیز تأثیر معنی داری بر کاهش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و تعداد سنبله در متر مربع داشت. اما کاهش تعداد دانه در سنبله و ارتفاع گیاه تحت تأثیر قرار نگرفت . در این آزمایش اثر رقم بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع گیاه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، درصد پروتئین دانه و تعداد دانه در سنبله معنی دار بود . در حالی که رقم، اثر معنی داری بر تعداد سنبله در متر مربع نداشت . اثر متقابل شوری و کم آبیاری بر هیچ یک از صفات عملکرد و اجزای آن معن یدار نشد. لذا م یتوان نتیجه گرفت که اثر متقابل دو تنش، کمتر از مجموع اثرات هر یک از این تن شها م یباشد. افزایش هر یک از تن شهای شوری و کم آبی، اثر افزایشی بر درصد پروتئین دانه در هر دو رقم گندم داشت . البته در این خصوص اثر کم آبی بیشتر از شوری بود .عدم تفاوت معنی دار عملکرد دانه و تعداد سنبله در متر مربع در تیمار های 100و 125 درصد عمق آبیاری مورد نیاز گیاه نشان داد که آبیاری مازاد بر نیاز آبی گیاه، تأثیر معن ی داری بر این پارامترها نداشت. اما از آنجاییکه افزایش عمق آب آبیاری به میزان 125 درصد، عملکرد بیولوژیک را به طور معنی داری افزایش داد، میتوان نتیجه گرفت که مصرف بیشتر آب، رشد رویشی گیاه را افزایش می دهد. نتایج نشان داد که در رقم روشن، عملکرد دانه 26 درصد و پروتئین دانه 5 درصد بیش از رقم قدس بود بنابراین گندم رقم روشن نسبت به رقم قدس، از نظر کمی و کیفی، در شرایط تن شهای کم آبی و شوری، دارای عملکرد بهتری می باشد.

کمآبیاری، شوری، گندم، عملکرد، پروتئین دانه