مهدی بشیری - کارشناس پژوهش دانشگاه تربت حیدریه
امیر سالاری - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه تربت حیدریه

یکی از گونههای گیاهی ارزشمند اقتصادی ایران، زعفران میباشد و بیش از نیمی از کل زعفران جهان، در سطح شهرستانهای تربتحیدریه، زاوه و مهولات تولید میشود. تقاضای تولید بیشتر، محدودیتهای اقلیمی و منابع آب و خاک سبب شده تا متولیان عرصه کشاورزی به دنبال پتانسیلیابی اراضی مستعد با استفاده از روشهای دقیق، سریع و تحلیلی باشند. در پژوهش حاضر به منظور پهنهبندی اقلیمی اراضی کشاورزی در سطح شهرستان تربتحیدریه، زاوه، مهولات و شهرستانهای پیرامون آن برای کشت زعفران، از روشهای درونیابی زمینآمار استفاده شد. بدین منظور ابتدا نیازهای اقلیمی زعفران با استفاده از منابع علمی موجود تعیین و با توجه به آمار عملکرد محصول طی دوره 20 ساله 1368-88 و با لحاظ کردن 11 پارامتر اقلیمی که در مراحل رشد و - گلدهی زعفران موثر هستند، اقدام به مدلسازی مکانی و درونیابی مناطق مستعد کشت گردید. بر اساس نتایج، رطوبت مطلق 13 حداکثر بهعنوان بهترین متغیر کمکی جهت تخمین عملکرد زعفران بهدست آمد. نتایج پهنهبندی نشان داد که مناطق جنوبی شهرستانهای مورد مطالعه )بخشهای جنوبی شهرستان مهولات( از نظر اقلیمی، دارای حداکثر پتانسیل کشت بوده و با حرکت به سمت شمال منطقه )بخشهای شمالی منطقه جلگه رخ(، از میزان مستعد بودن کشت کاسته میگردد. نتیجهگیری نهایی مدلسازی عملکرد زعفران با استفاده از روشهای زمینآمار این است که این روشها، گزینهای مناسب جهت تعیین و پهنهبندی مناطق مستعد 17 کشت این گیاه میباشند

زمینآمار، مناطق مستعد، زعفران، تربتحیدریه، زاوه و مهولات