عبدالحسین کرمپور - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر
پرویز کشفی - کارشناسی ارشد دانشگاه تهران

با توجه به اهمیت موضوع تجارت جهانی و افزایش حجم معاملات بین المللی و نقش کلیدی و سرنوشت ساز آن در اقصادکشورها، این تحقیق به منظور شناسایی و رتبه بندی عوامل اثر گذار توسعه مناطق آزاد تجاری بر حجم معاملات بین المللیمورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی و با استفاده از روش پیمایشی می باشد. حجم نمونه مورد بررسی در آن 340 نفر از کارکنان و تجار حاضر در منطقه بندر بین المللی بندر انزلی بودند که هریک به نحوی در زمینهتجارت خارجی شرکت داشتند. به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز، از دو پرسشنامه استفاده شد که به همین تعداد درمیان افراد توضیع گردید. پرسشنامه اول مربوط به اطلاعات شخصی و توصیفی پاسخ دهندگان و پرسشنامه دوم که به تعداد22 سوال توسط محقق و به روش لیکرت طراحی شد مربوط به اطلاعات استنباطی تحقیق در سه حوزه ی عوامل قوانین،خدمات و تجارت باز بود. از میان پرسشنامه های جمع آوری شده تعداد 300 پرسشنامه قابلیت استفاده در پژوهش را داشت.تحلیل های آماری این پژوهش از طریق نرم افزار SPSS صورت پذیرفت. اعتبار روایی پرسشنامه با استفاده از نظر اساتیدراهنما و مشاور و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ به میزان 0/887 بدست آمد که نشان از پایایی آن دارد. همچنین، به منظور بررسی ارتباط سوالات با موضوع و سایر سوالات پرسشنامه از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده گردید. بهمنظور تایید مدل ساختاری پژوهش از نرم افزار آموس استفاده شد که به تایید مدل و توجیه پذیری مسیرها منجرب گردید.نتایج نشان داد عامل قوانین با مقدار 31/4 درصد، عامل خدمات با مقدار 36/7 درصد و عامل تجارت باز با مقدار 42/9 درصد متغیر حجم معاملات بین المللی را در مدل ساختاری پژوهش افزایش می دهند. در نتیجه این تحقیق مشخص گردید میزانارتباط هر سه عامل قوانین، خدمات و تجارت باز به صورت همزمان بر افزایش حجم معاملات بین المللی تا سطح 88 % موثراست.

مناطق آزاد تجاری، معاملات بین المللی، قوانین مناطق آزاد، خدمات مناطق آزاد، تجارت باز