محمدرضا شایان مهر - کارشناس دانشگاه فرهنگیان
عقیل خالقی - دانشجوی دکتری برنامه ریزی روستایی دانشگاه تبریز

دریاچه ارومیه یکی از دریاچه های مهم دنیا و بزرگترین آبگیر دایمی آسیای غربی و محیط محیط زیست برای میگوی آرتمیا در غرب فلات ایران،در حد فاصل طول های جغرافیایی 45 تا 46 درجه طول شرقی و عرض های جغرافیایی 37تا38/5درجه عرض شمالی واقع شده است. امرزه نقش بحران و فاجعه زیست محیطی دریاچه ارومیه در زندگی اجتماعی و سلامت جامعه بر کسی پوشیدهنیست و مشارکت همگانی همه اقشار مردم، دولتها، سازمانهای ملی، بین المللی و... را می طلبد. طی سالیان اخیر همواره شاهد به خطر افتادن سکونتگاه های روستایی و آسیب رساندن به آن بوده ایم که بر اثر آن ساکنان زمین ضرر و زیانهای زیادی متحمل می شوند. ساخت و سازهای بدون برنامه زیست محیطی، خشکسالی های سالیان اخیر بر اثر تغییرات آب و هوایی ناشی از آسیب رساندن به محیط زیست، افزایش بیماری ها و . . . به موضوع بحران محیط زیست برمی گردد. پژوهش حاضر با به روش مروری سعی در بررسی بحران دریاچه ارومیه بر سکونتگاههای روستایی را دارد. تحقیقات انجام شده نشان می دهند با از دست رفتن مقدار زیادآب به واسطه کانال های زهکشی و پراکنده شدن مواد شیمیایی با حجم بسیار بالا، با افزایش نمک در زمینهای کشاورزی منطقهمواجه خواهیم بود. در واقع شور شدن آب دریاچه از 180 تا 220 گرم نمک در هر لیتر از زمان های معمولی به 340 گرم در هرلیتر رسیده است، و از سوی دیگر قبل از آبیاری آبها به نمک آلوده گردیده و نمک ها باعث شستشوی خاک و خشک شدن زمینهای کشاورزی، باغ ها و مراتع می گردد. در نهایت با افزایش نمکزار شدن خاک، راندمان برداشت محصولات کشاورزی کاهش یافتهو پوشش گیاهی از میان خواهد رفت.

بحران، فاجعه زیست محیطی، دریاچه ارومیه، سکونتگاه های روستایی