بررسی و شناسایی عوامل موثر بر فرار مالیاتی در ایران با استفاده از مدلهای تصحیح خطای برداری(VECM)

مالیات ها به عنوان معمول ترین و مهم ترین منبع مالی برای تامین درآمدهای عمومی و یکی از کارآمدترین و موثرترین ابزارهای سیاست مالی به شمار می رود که دولت می تواند به واسطه آن بسیاری از خدمات اجتماعی و رفاهی را برای مردم فراهم آورد و به بسیاری از فعالیت ها و جریانات اقتصادی و اجتماعی سمت وسو ببخشد. این پژوهش به بررسی علل ایجاد فرار مالیاتی در سازمان امور مالیاتی ایران با روش( vecm ) پرداخته است. بررسی ها با استفاده از داده های سری زمانی سال های 1360 تا 1392 انجام شده است.بر اساس مطالعات صورت گرفته و ادبیات موجود متغیرهای تاثیرگذار برفرار مالیاتی شامل عوامل اجتماعی، عوامل قانونی و عوامل اقتصادی در نظر گرفته شده است که برای سنجش متغیرعوامل اجتماعی، از شاخص های باروری، نسبت طلاق به ازدواج، نسبت جنسی در آموزش ابتدایی و تعداد مطبوعات استفاده شده است.برای سنجش متغیر عوامل اقتصادی، از شاخص های تورم، بیکاری، بار مالیاتی، رشد اقتصادی و ضریبجینی، استفاده شده است.برای سنجش متغیر عوامل قانونی، از شاخص حکمرانی خوب که بانک جهانی هرساله در مورد وضعیت کشورها منتشر می کند، استفاده شد.نتایج تحقیق نشان داد که تاثیر بلندمدت متغیرهای عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی و عوامل قانونی بر فرار مالیاتی طی دوره موردبررسی منفی و به لحاظ آماری نیز معنی دار می باشد. درحالی که متغیر نرخ متوسط مالیات تاثیر مثبت و معنی دار بر فرار مالیاتی دارد.

کلیدواژه ها:

فرار مالیاتی ، عوامل اجتماعی ، عوامل قانونی ، عوامل اقتصادی ، روش vecm