سوده حیدرپناه - فارغ التحصیل رشته معماری داخلی در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه هنر تهران
نادیه ایمانی - دکترای معماری، عضو هیات علمی دانشگاه هنر تهران

مکان عنصر اصلی هویت ساکنان آن است. انسان با شناخت مکان میتواند به شناخت خود نایل گردد؛ که حاصل آن ارتباط عاطفی مثبت بین انسان و محیط یا همان حس تعلق میباشد. تعلق مکانی انسان را به گونهای عمیق و ماندگار تحت تاثیر قرارمیدهد و خاطره مکان، هویت وقدرت انسان را تقویت مینماید. اما امروزه نپرداختن به مفهوم مکان و از آن ره نبود هویت مکانی، حس تعلق خاطر، امنیت وآسایش را از انسان میگیرد. مفهوم احساس تعلق به مکان چیست واین احساس چگونهحاصل میگردد این پرسش اصلی مقاله حاضر است. با توجه به اهمیت این حس در ارتقاء کیفیت فضای طراحی شده، این پژوهش به بررسی مفهوم حس تعلق به مکان پرداخته و تاثیر عوامل کالبدی و عوامل شناختی استفادهکنندگان بر احساسافراد نسبت به فضا را در حوزههای رفتارشناسی، انسانشناسی، روانشناسی محیط، و معماری مورد مطالعه و بررسی قرار میدهد. در این راستا ابتدا به مطالعه معیارهای مطرح در زمینه رفتارشناسی انسان پرداخته و با بررسی عوامل کالبدی مکان،نقش هر یک در شکل گیری پیوند انسان و مکان مشخص میگردد. در ادامه حس تعلق به مکان و عوامل شکلدهندهی آن از دیدگاههای مختلف مطرح و سطوح آن بیان میشود؛ تا مشخص گردد مبنای شناخت انسان ورفتار او در کنار عوامل کالبدیمکان چه نقشی در خلق محیط مطلوب انسان دارد و هر کدام از معیارها، انسان را به چه مرتبهای از تعلق به مکان میرسانند.

انسان، مکان، حس مکان، حس تعلق به مکان، عوامل حس تعلق به مکان