انواع حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای در حقوق ایران واتحادیه اروپا

پیش شرط عرضه عمومی نرم افزار حمایت از حقوق پدیدآورنده یا مالک نرم افزار است؛ زیرا نرم افزار ماهیتا پس از ایجاد نمی تواند منبع نایابی باشدو نمی توان از تکثیر غیرقانونی آن جلوگیری کرد. زیرا امکان کپی های غیرقانونی با قیمتی بسیار پایین تر و فروشنرفتن نسخه های اصل آن قراردارد. حمایت از حقوق پدیدآورنده فرصت بهره مندی از منافع برخاسته از تولید نرم افزار را میدهد. همانطور که می دانیم حق مالکیت انگیزه هایزیادی به اشخاص می دهد تا در فعالیت های مولد سرمایه گذاری کنند. بر همین مبنا در زمینه اموال فکری، نظام های حقوقی به پدیدآورندگان،حقوق مالکیت فکری اعطا کردند. پدیدآورنده نرم افزار یا برنامه های رایانه ای، مثل هر پدیدآورنده اثر فکری، دارای حقوق اقتصادی یا مادی از یکسو و حقوق اخلاقی یا معنوی از سوی دیگر نسبت به نرم افزار است.اتحادیه اروپا ضمن تدوین دستورالعمل حمایت حقوقی از برنامه های رایانه ای در سال قواعد حقوقی در زمینه نرم افزارها را تدوین کرده ومنبع بسیاری از کشورها در حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارها بوده است. لذا مطالعه حقوق این اتحادیه در زمینه حقوق مادی و معنوینرم افزارها می تواند مفید و مورد استفاده باشد. در قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای سال 1379 که مهمترین منبع حقوق ایراندر زمینه نرم افزارها بشمار می آید برخی از حقوق مادی پدیدآورنده مورد تصریح قرار گرفته است. با این حال، در حقوق اتحادیه اروپا از یک سو،مصادیق بیشتری مورد توجه قانونگذاران اروپایی قرار گرفته و از سوی دیگر، تعاریف و توصیفات دقیق تری از این حقوق بعمل آمده که در ادامهمورد مطالعه قرار گرفته است.برای بررسی حقوق مادی یا اقتصادی پدید آورنده نرم افزار در اتحادیه اروپا، از یک سو بررسی مصادیق این حقوق، از سوی دیگر تبیینمستثنیات آن و سر انجام مطالعه مدت حقوق مادی نرم افزار ضروری بنظر می رسد. دستورالعمل های اروپایی به عنوان مهمترین منابع حقوقاتحادیه اروپا در این زمینه مورد مراجعه بوده است.در ضمن این پژوهش یک پژوهش تحلیلی- توصیفی است که می تواند در کمک به غنابخشی به مباحث تحلیلی حقوقی موثر واقع شود و درجهت کمک به اصلاح و تدوین قواعد و مقررات استفاده گردد.