لیلا زارع - استادیار و عضو هیات علمی گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب ایران
محبوبه شبانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، گروه معماری، تهران، ایران
رومینا خلیل زاده اقدمی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، گروه معماری، تهران، ایران

خانه محلی برای ایجاد روابط صمیمی بین اعضای خانواده در چارچوب آسایش است. با توجه به دغدغه های انسان امروز، نیاز به فضای مناسب جهت تفکر و آرامش جسم و روح که پاسخگوی نیاز معنوی نیز باشد، احساس می شود. از گذشته این نیاز انسان مورد توجه معماران قرار گرفته و آنها در صدد ایجاد محیطی آرام و امن، درخور ارزش های انسان اسلامی بودند. ولیکن خانه امروز توجهی به حریم شخصی و ارزش انسان ندارد و هرکس می تواند وارد حیطه خصوصی شود بدون آنکه صلاحیت آن را داشته باشد. در خانه های امروز با یک نگاه می توان بیشتر قسمت های خانه اعم از فضاهای خصوصی و عمومی را دید و آن سلسله مراتبی که در معماری گذشته برای ارزش گذاری به حریم زنان و همچنین حفظ خانه از نگاه بیگانه رعایت می شد، وجود ندارد. آرامش انسان امروز جز با رفع نیازهایش ممکن نیست و فقدان این احساس در رفتار و کیفیت زندگی اجتماعی وی منعکس می شود. حال این سوال مطرح می شود که آیا انسان امروز همانند گذشته، آن احترام به ارزش وجودی و احساس حریم خصوصی را دارد تاثیر آن بر رفتار و زندگی اجتماعی وی چگونه است در پاسخ می توان گفت یکی از راه های رهایی از این سردرگمی، بازگشت به اصول و ارزش های معماری گذشته می باشد. هدف این مقاله ایجاد حس آرامش و امنیت که از جمله نیازهای اصلی انسان است و توجه وی را به بحث وجود حریم در محل زندگی معطوف می کند، می باشد و در جستجوی راه حلی برای ایجاد محرمیت در فضاهای داخلی خانه و جداسازی فضای خصوصی و عمومی و همچنین طراحی ورودی به طوری که قسمت های خصوصی قابل رویت نباشد، است. از این طریق به تبیین اصولی برای معماری امروز در شان انسان اسلامی و فرهنگ و ارزش ایرانی می پردازد.

محرمیت، نیازهای انسان، فضای خصوصی، معماری سنتی، معماری امروز، سلسله مراتب