علی عمارلو - استادیار گروه زیست فناوری پژوهشکده فناوریهای نوین زیستی دانشگاه زنجان
بهرام ملکی - دانشیار گروه اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان
نگار منیری راد - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان

توسعه شهرنشینی و عرضه انواع شوینده های شیمیایی که قدرت و سرعت بالایی در پاکشویی دارند، انسان را بیش از پیش از پیوند با طبیعت و داشته های باستانی خود محروم ساخته است. بقایای این شوینده های شیمیایی چه در البسه و چه در چرخه های اکوسیستمی، می تواند عوارض متعدد مخربی در پی داشته باشد. همزمان با گرایش انسان امروز به منابع غذایی ارگانیک و نیز گیاهان دارویی، اقبال ارزشمندی به بهره گیری از شوینده های پاک و سبز در مرحله تکوین و پیدایش است. در این تحقیق ابتدا با بررسی فولکلور پاکشویی باستانی مردم مناطق آذربایجان بویژه روستاهای باستانی زنجان، گیاه بیابانی چوغان انتخاب و مورد بررسی اکوفیزیولوژکی قرار گرفت. گیاه کاندید ابتدا در مناطق رویشگاهی رصد شده و بذر این گیاه از رویشگاه های وحش منطقه جمع آوری و جهت بررسی نیازهای اکوفیزیولوژیکی و زراعی سازی در شرایط گلدانی کشت گردید. مراحل مختلف جوانه زنی وفنولوژی گیاه مورد مطالعه قرار گرفت و بر اساس کلیدهای موجود گیاهشناسی، از جنس Salsola و از گونه tragus شناسایی گردید. بر اساس نتایج تحقیق، امکان زراعت انبوه این گیاه در خاکهای فقیر و حتی در شرایط دیم وجود داشته و با توجه به ماهیت هالوفیتی گیاه، امکان استفاده از آن در تثبیت شن های روان و نیز اهداف بیابانزدایی وجود دارد.

شوینده های گیاهی، چوغان، کشاورزی پایدار