فاطمه رجبی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

همدان از گذشته های دور موقعیتی ممتاز در ایران و حکومت های مختلف منطقه داشته است. اهمیت استقرار این شهر به عنوان محل تقاطع مسیرهای حرکتی شمال-جنوب و شرق به غرب و عبور انشعابی از راه شاهی در دوره هخامنشیان و جاده ابریشم باعث بهوجود آمدن مسیرهای متعدد از این شهر از گذشتههای دور گردیده است. این شبکه راه ها بیشتر تابع بافت ارگانیک رشد کرده و از اطراف بازار که قطب اصلی شهر به شمار میرود جدا شده و به محلات و در نهایت به روستاها و سپس به شهرهای همجوار منتهی میگردیده است.در این مقاله در جهت تبیین و توصیف روند توسعه شهر همدان تحت تاثیر تپه هگمتانه در خطه سردسیر ایران و استفاده از تجربیات آزموده شده در توسعه های جدید به پیشینه تاریخی شهر و اهمیت آن در بستر تاریخ پرداخته شده است بدین ترتیب بعد از نگارش کرونولوژی و بررسی عوامل جغرافیایی منطقه، نحوه تحول و شکل گیری بافت و معماری بومی شهر تبیین شده است. روش تحقیق در این مقاله شامل مطالعات کتابخانه ای و میدانی نگارنده در خلال سالها مطالعه روی همدان بوده است که به صورت توصیفی در اختیار محققان قرار داده شده است . براساس تحقیقات صورت گرفته دیده می شود که عوامل بومی و جغرافیایی دخیل در توسعه بافت ارگانیک شهر تا اواخر قاجار دلیل پایداری شهر بوده است و پس از آن تصمیم گیری های شتابزده و کورکورانه از فرهنگ هایی که سنخیتی با مردم ایران ندارد دگرگونی های فراوانی را در بافت شهر باعث شده است.

بافت ارگانیک، بومی، همدان،هگمتانه ، پایتخت