یوسف محمدی مقدس - گروه زمین شناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
علیرضا عباسفام - کارشناس شرکت آب منطقه ای استان آذربایجان غربی

نقشه های پهنه بندی سیلاب یکی از اطلاعات پایه ی مهم در مطالعات طرح های عمرانی در دنیا محسوب شده و قبل از هرگونه سرمایه گذاری و یا اجرای طرح های توسعه، بررسی آن در دستورکارسازمان های ذیربط قرار دارد. از اقدامات اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل و مدیریت سیلاب ها، شناسایی عوامل موثر در وقوع این پدیده می باشد. در تحقیق حاضر از روش تحلیل سلسله مراتبی به عنوان یکی از روش های قابل استفاده و کاربردی جهت شناسایی مناطق مستعد وقوع سیل در بخش مرکزی مهاباد استفاده شد. بدین منظور ابتدا فاکتورهای موثر در این امر تعیین گردید و از بین آن ها 7 فاکتور سنگ شناسی، بافت خاک، شیب توپوگرافی، فاصله از رودخانه، بارش، کاربری زمین و تراکم پوشش گیاهی انتخاب شدند. بعد از آماده سازی داده ها، آن ها در محیط نرم افزار GIS مورد تجزیه و تحلیل و طبقه بندی قرار گرفتند، سپس با توجه به نظر کارشناسی و اهمیت طبقات لایه ها، به هر یک از آن ها وزن خاصی داده شد. با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و بکار بردن نرم افزار اکسپرت چویس وزن هر یک از لایه ها محاسبه گردید. در نهایت برای مشخص کردن مناطق دارای پتانسیل سیل تمام لایه ها به یک ساختار مشابه (رستری) تبدیل شدند. لایه ها با استفاده از روش همپوشانی وزنی با هم تلفیق و نقشه ی پهنه بندی خطر وقوع سیل ایجاد شد. یافته ها نشان داد که پهنه های با پتانسیل بالای وقوع سیل در بخش های غرب، شرق و شمال شرقی منطقه ی مورد مطالعه واقع شده اند.

دشت مهاباد، GIS، سیل، RS، پهنه بندی