بهادر زارعی - استادیار گروه جغرافیای سیاسی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران
عطیه کریمی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران

یکی از مفاهیم اساسی در قرآن و اسلام به عنوان یک دین توحیدی، نظریه امت است. این مفهوم بر آمده از اندیشه سیاسی اسلام در بر گیرنده مفاهیمی چون قوم، قبیله، عشیره ،گروه های نژادی و نیز ملت با عناصر قوام بخش ارزش های آسمانی دین تحت رهبری یک پیامبر و سپس جانشینان آن اطلاق می شود. نظریه امت در اندیشه جغرافیای سیاسی اسلام با ملی گرایی فرا آمده از ارزش های عرفی انسان گرایانه معاصر درسرشت و اهداف در تخالف با یکدیگرند. در جهان اسلام ملی گرایی نقش قابل توجهی در ساخت شبه دولت های فاقد ملت نداشته است، می توان یکی ازدلایل آن را تاثیر ارزش های جهان گرایی اسلام در فرایند امت سازی دانست. نظر به شکل گیری منطقه گرایی های نوین در جهان معاصر، نظریه امت در قلمرو جغرافیای سیاسی جهان اسلام در شرایط کنونی می تواند بستر ساز فرهنگی یک نظام منطقه ای در این کلان منطقه جغرافیایی جهان اسلام باشد. شکل گیری امت اسلامی با ملاحظات و تنگناهای زیادی در این خصوص مواجه است که در این پژوهش ضمن بررسی نظریه امت به چالش ها و الزامات آن می پردازیم.

امت، قرآن کریم، اسلام، ملت، ناسیونالیسم، ملاحظات و الزامات امت گرایی