اکرم سلاطینی اسلامیه - دانش آموخته کارشناسی ارشد الهیات فقه ومبانی حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات بیرجند

تعلیم و تربیت به معنای فرایند انتقال و تعمیق دانش ها وبینش ها، هدایت و تقویت گرایش هاو شکوفاسازی هماهنگ استعدادهاو توانایی های انسان در ابعادروحی و بدنی برای رسیدن به کمال مطلوب است. ازآنجا که مهم ترین اهداف در تعلیم وتربیت ،تقویت نهاد مقدس خانواده وپاسداری از قداست وبقایجامعه ای سالم است ،این حراست مقدور نمی باشد ،مگر براساس الگو پذیری از دستورات الهی در راستای تربیتی دینی بر اساس احکام فطری ومبانیاعتقادی.از اینروست که در اسلام ، تعلیم وتربیت نیز مقید ومشروط به لزوم مراعات مصلحت فرزندان در خانواده وافراد جامعه از نظر ارزشهای اخلاقیواحکام فطری اسلامی است. باوجود تفاوت میان تعلیم وتربیت باید متذکر شد تربیت بدون تعلیم صحیح،عملی نیست .و باید هردو قسم مورد توجه والدین،مربیان ودیگر مسیولین قرار گیرد تا بتواند موجبات رشد افراد،به ویژه کودکان ، این آینده سازان جامعه را فراهم آورد. گرچه ((تعلیم )) بطور طبیعی مقدم بر ((تربیت)) است. اما قرآن مجید برای اثبات این حقیقت که هدف نهایی ((تربیت )) است غالبا آن را مقدم بر تعلیم آورده . در تعلیم و تربیت انسان،اولین مرحله حرکت، تغییر دادن و اصلاح جهان بینی و اصول و محتوای فکری اوست؛ چنانچه اصول فکری و اعتقادی فرد بر پایه و اساس صحیحی استوارباشد، به طور طبیعی در رفتار و کردار و گفتار وی هم تاثیر مثبت خواهد گذاشت و درباره عوامل تربیت صحیح و کسب اخلاق صحیح از نظر اسلام ، ابتدا،تعقل و تفکر و تعلم است که تحت عنوان غایات و اهداف از آن نام بردیم . تعقل و تفکر برای روشن شدن است ، یعنی حکم [ چراغ ] را دارد برای انسان . درباره این عامل بحث شد . عامل دوم که در اسلام روی آن زیاد تکیه شده ، تقوا و تزکیه نفس است که علماء ودانشمندان اسلامی ،آن را موجب پرورشاراده انسان وعامل موثر در تعلیم وتربیت دانسته اند که در نهایت نیزبه آن اشاره شد. وامادرخصوص پیشینه ی پژوهش در فلسفه ی تعلیم و تربیت ، در دهههای اخیر کتاب ها و مقالات فراوانی به زبان های گوناگون درباره ی فلسفه ی تعلیم وتربیت نوشته شده . که نگارش آثار متنوعی را نیزدر پی داشته است. با این همه، شمار پژوهش هایی که به صورت مستقل، فلسفه ی تعلیم و تربیت اسلامی را بررسی کنند به غایت اندک است؛ ودر بررسی های انجام شده،اغلب ، پیرامون مسیله تربیت اسلامی بحث شده،این تحقیق به روش توصیفی وکتابخانه ای، وبا مطالعه کتب معتبرعلماو دانشمندان اسلامی در کتابخانه استانقدس رضوی واستفاده از نرم افزارهای مکتب الشامله وجامع فقه اهل بیت (ع) (مشتمل برهزاران جلد کتاب) وباهدف بیان در تفکیک فلسفه تعلیم وتربیتواحراز اهمیت تربیت قبل از تعلیم وضرورت جایگاه تعلیم پیش از تربیت، انجام شده.واما درماحصل این مقاله ،تعقل، تفکر، وعمل به عنوان شاخص هایمهم یک تعلیم وتربیت صحیح ، در جهت رسیدن به یک زندگی مطلوب وپرخیروبرکت ،مطرح شد.

تعلیم ، تربیت، تعقل وتفکر ، تزکیه، فرد ، جامعه