حمیدرضا پیروان - دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
ملیکا پیروان - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران زلزله، دانشگاه صدرالمتالهین تهران
محمدرضا اسپهبد - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
منصور احمدی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد رسوب شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

معمولا فرم اصلی بروز خسارات در سازه های احداث شده بر روی خاکهای واگرا، فرسایش و مهاجرت شدید ذرات خاک از بستر سازه، خالی شدن پشت پوشش سخت و خرد شدن قطعات بتنی فوندادسیون سازه یا سایر پوششهای سخت به علت عدم وجود تکیه گاه می باشد که به واسطه ایجاد فضاهای بزرگ ناشی از فرسایش خاک واگرا و بروز نشستهای ناهمسان، سازه دچار ترک خوردگی شدید در جهات مختلف می گردد. هنوز در خصوص دقت و قابلیت اعتماد به روشهای مختلف ارزیابی خاکهای واگرا به خصوص در مورد روشهای شیمیایی، تردیدها و بی اطمینانی های قابل توجهی وجود دارد. مسیله اصلی این تحقیق بررسی تنوع خصوصیات مهندسی مارن های نیوژن شامل مارن پلیوسن، مارن سازند قم و سه واحد مارنی قرمز بالایی و واحد نمکی قرمز زیرین و میزان درجه واگرایی آنها می باشد خصوصیات شیمیایی 99 نمونه مارنی شامل کاتیونها، آنیونها و درصد اشباع سدیم SAR و حدود آتربرگ اندازه گیری شد. در دیاگرام شرارد، رسوبات مارنی منطقه به ترتیب فروانی پخش شونده، بینابین و غیر پخش شونده هستند. در واحد مارنی M1 53.33 درصد نمخونه ها پخش شونده 33.33 درصد بینابین، 13.34 درصد غیر پخش شونده واحد مارنی M2 42.1 درصد پخش شونده 31.58 درصد بینابین و 26.32 دصد غیر پخش شونده، واحد مارنی M3 74.19 درصد پخش شونده، 22.58 درصد بینابین و 3.23 درصد غیر پخش شونده، واحد مارنی لایه نمکی قرمز زیرین OLS 57. 14 درصد پخش شونده و 14.29 درصد حالت بینابین، 28.57 غیر پخش شونده، واحد مارنی سازند قم OM 33.33 درصد پخش شونده 44.44 درصد بینابین و 22.23 درصد غیر پخش شونده، واحد مارنی پلیوسن PLM 50 درصد پخش شونده و 50 درصد بینابین است نتایج نشان داد که نمونه ها در نمودار کاساگراند به خط A نزدیک تر بوده و نمونه های غیر واگرا به خط نهایی یا خط U نمودار خمیری کاساگراند نزدیکترند که با تحقیقات مظفری و همکاران 1391 مطابقت نشان می دهد. نتایج واگرایی نمونه ها با شواهد صحرایی از جمله پدیده پاپینگ و فرسایش تونلی در پاره ای از موارد منطبق است و در بسیاری از موارد انطباق نشان نمی دهد و لذا تکیه بر نتیجه یک روش آزمایش نمی تواند قطعیت لازم را برای واگرا بودن یا نبودن خاک های مارنی تحت بررسی را نشان دهد.

روش شرارد، درصد سدیم اشباع PS، کل مواد جامد محلول TDS؛ فرسایش تونلی، خاک های مسیله ساز