یاسین شکرانی
حمیدرضا تمدن

تمدنسازی، مقولهای پیچیده و متاثر از عوامل بسیار است. شکلگیری یک تمدن، فرآیندی است زمانمند، که برای تحقق خود پشتوانههای مادی و معنوی بسیاری میطلبد.در این میان، آنچه بیش از همه اهمیت مییابد، توجه به روح تمدن و ابعاد معنوی آن است؛ جهانبینی و به دنبال آن فرهنگ یک جامعه، به عنوان عوامل غیرمادی اثرگذار در شکلگیری یک تمدن، نقش فراوانی در تحقق آن ایفا میکنند.افکار،اندیشهها و ارزشهای هر ملتی، اگر در مسیر صحیح هدایت شوند، میتوانند تمدنی پویا و سرزنده را بنا نهند.از دیگر سو،قرآن کریم مهم ترین منبع در شکل گیری جهان بینی اسلامی و منظومه ی عقاید افراد و جامعه میباشد و به همین جهت در قرآن نمونه هایی را میابیم که به تاثیر جهان بینی بر فرهنگ سازی اشاره رفته است.پیامبر اکرم(ص) نیز با تکیه بر نشر معارف قرآنی توانستند طی چند سال فرهنگ جامعه ی جاهلی زمان خود را تا حد قابل توجهی تغییر دهند. رسیدن به چنین غایتی، نیازمند بنیان نهادن جهانبینی اصولی و ایجاد تفکری متعالی مبتنی بر قرآن کریم است؛ و همین امر است که اهمیت محوریت قرآن کریم در فرآیند تمدن سازی و تعلیم و تربیت را آشکار میسازد.از این رو، ایجاد تمدنی اسلامی، جز از طریق برقراری اندیشه و جهانبینی اسلامی، که خود نیازمند برخورداری از تعلیم و تربیت اسلامی است، میسر نمیشود. تعلیم و تربیت اسلامی با نهادینه ساختن باورها، بینشها و ارزشهای اسلامی در وجود تک تک افراد و تربیت انسانهایی آگاه و هدفمند، اولین و مهمترین گام را برای شکلگیری تمدن اسلامی برمیدارد. در این میان، نهادهایی چون خانواده، مدرسه و دانشگاه به عنوان مهمترین نهادهای اثرگذار در فرآیند تعلیم و تربیت، اهمیت دوچندان مییابند. آنچه در این مقاله آمده است، مروری اجمالی بر سیر پیشگفته و پردازش دقیقتر این مسیله، یعنی تاثیر قرآن و تعلیم و تربیت اسلامی در فرآیند تمدن سازی است.

تمدن، فرهنگ، جهانبینی، قرآن کریم، تعلیم، تربیت