داود محمدی - عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان

موسیقی بیرونی یا وزن عروضی از جمله عناصر تشکیل دهنده شعر و جزو ماهیت آن است که موجب نظم و سامان کلام می گردد به گونه ای که کوشش ذهنی برای حفظ کردن و به خاطر سپردن آن تا حد زیادی کاهش می یابد.وحشی بافقی از جمله شعرای قرن دهم هجری است که موسیقی بیرونی در شعر او نمود و جلوهای خاص دارد. در بخش نخست این نوشتار سعی شده است با نگاهی آماری میزان استفاده وحشی از انواع مختلف اوزان و بحور عروضی در اشعارش، نشان داده شود. برای این کار همه قوالب شعری این شاعر (بجز قالب رباعی که به لحاظ وزن وضع جداگانه ای دارد) مورد بررسی قرار گرفته است تا از یکسو تعداد اوزانی را که شاعر در اشعار خود و در قالب های مختلف بکار گرفته مشخص گردد و از سوی دیگر تعداد اشعاری را که در هر وزن سروده شده باز نموده شود. در بخش دیگر، ویژگی های موسیقایی اشعار وحشی بیان ش ده که بطور خلاصه چنین است: 1-میزان کاربرد اوزان ملایم و جویباری نسبت به اوزان تند و ضربی و خیزابی بسیار بیشتر است. 2-تناسب و همخوانی وزن با موضوع و محتوا در اشعار رعایت شده است. 3-تعادل در بکارگیری اوزان عروضی متعدد و متنوع و پرهیز از استعمال وزن های نادر، مهجو ر و ناخوش آهنگ، شعر شاعر را از ملال آوری موسیقی دور ساخته است.

وحشی بافقی، موسیقی بیرونی، وزن، بحر، عروض