هانیه کریم نژادی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور شیراز

حکیم فردوسی در شاهنامه علاوه بر توصیف رزمها، نکات سودمند اجتماعی و سیاسی و حکمت آمیز و اندیشههای اخلاقی و تربیتی را در قالب شعر سروده است و راه و رسم زندگی در این جهان و رستگاری را میآموزد. عطار شاعر و عارفبزرگ ایران نیز سعادت انسان را در بیداری او و مبارزه با خواهشهای نفسانی و سرانجام قرب الی ا... میداند. او اندیشههای عرفانی، اخلاقی، اجتماعی، تربیتی و ... را در قالب داستان بیان کرده است. اهداف این مقاله، شناخت اندیشه ها و اعتقاداتدو شاعر بزرگ که از اصول و مبانی دو دین بزرگ سرچشمه گرفته اند، میباشد. همچنین اثبات این مطلب که شاهنامهتنها کتاب جنگ ها و دلاوری ها نیست بلکه، کتابی است سرشار از اخلاقیات و عواطف و اثبات اینکه منطق الطیر تنها یک کتاب نمادین برای بیان نفوس و مراحل سلوک نیست بلکه کتابی است که همواره با مظاهر شر در جنگ بوده و انسانهارا به سوی خیر و نکات اخلاقی و انسانی دعوت می کند. در این تحقیق، ابیات شاهنامه و منطقالطیر، از نظر اندیشهها و پند و اندرزها با هم مطابقت داده شده و شباهتها و تفاوتهای آنها استخراج شده است. پیام این دو گرانقدر این است کهحتی اگر به بالاترین مقامات دنیایی و معنوی هم برسید، مادامیکه وجود خود را از رذایل اخلاقی پاک نکنید، در مقابلاهریمن و نفس شکست خواهید خورد؛ مگر این که فضایل اخلاقی را در درون خود تقویت کنید و به بصیرت برسید، آنگاه از عنایت خداوند یا سیمرغ فرهمند برخوردار خواهید شد. این دو، به ناتوانی عقل و احساس در شناخت خداوند ورازهای هستی تاکید بسیار داشتهاند. هدف آنها، پرورش جسم و روح بوده و این مهم محقق نمیشود مگر این که روح از تعلقات این عالم رها شود. هدف دیگر آنها، اندیشهی دعوت به وحدت در عین کثرت است

شاهنامه، منطق الطیر، اندیشهها، اندرزها، حکمتها