مهدی خلیفه - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران
فرزاد رستمی - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران
مرتضی رشیدی آشجردی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران

خرد از دیرباز در نظام اندیشه بشری جایگاهی والا داشته و نزد تمامی اقوام و ملل ستایش شده است. انسان با بکارگیری خرد از یک سو به شناخت امور خیر و شر میپردازد و از سوی دیگر با بهرهگیری از این عنصر از انجام امور شر بازداشته میشودو به انجام امور خیر تشویق میگردد. بنابراین وجود و به کارگیری خرد و اندیشه از ضروریترین نیازهای بشر محسوب میشود.خرد و خردورزی به عنوان گوهری گرانبها و ارزشمند مضمون برجسته بسیاری از ادیبان، شاعران و نویسندگان بوده است وسخن سنجان هر عصر و دورهای با توجه به اقتضای حال و مقام سخن و مخاطبان خویش از این مضمون بهره بردهاند. با استنادبه ابیات صایب تبریزی موارد بی شماری به چشم می خورد که ضمن به کاربردن استدلالهای منطقی دلالت بر خردگرا بودن صایب دارد، شواهد و قراین موجود در اشعار وی حاکی از این است که صایب به خرد اهمیت داده و پایه و اساس اشعارش را تعقل تشکیل می دهد. این پژوهش با هدف بررسی خرد و خردورزی در دیوان صایب نگارش یافته است تا با واکاوی ابیاتی که بیانگر این مضمون است به اندیشههای بلند این شاعر برجسته نزدیکتر شود

صایب، خردورزی، تعقل