گلبانگ فلاحتی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
نازنین غفاری - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

حماسه یکی از انواع ادبی است که آن را به چهار دسته اساطیری- ملی، تاریخی، دینی و عرفانی طبقهبندی کرده اند. اولین و مهمترین دوره سرودن آثار حماسی در ایران قرن چهارم هجری است. چرا که ارزشمندترین اثر، که بعدها مرجع و ماخذی برای تمامی آثار حماسی می شود، در این قرن توسط فردوسی طوسی به منصه ظهور میرسد. تا پایان قرن پنجم هجری منظومههای حماسی با موضوع اساطیری - ملی سروده میشوند. اما از اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری به دلیل فراموش شدن افتخارات نژادی- ملی و کم شدن رغبت شعرا به سرودن این نوع از حماسه، نظم آثار حماسی تاریخی و دینی آغاز میشود و تا دوره معاصر نیز ادامه می یابد. از آغاز سرایش آثار حماسی، یعنی اواخر قرن چهارم تا پایان قرن نهم هجری بیش از 40 منظومه حماسی تاریخی و بیش از 15 منظومه حماسی دینی به نظم درآمده است. اغلب این منظومهها در ایران و در فاصله قرن هفتم تا نهم هجری سروده شدهاند و بیشترآنها در بحر متقارب هستند.

منظومه،حماسه، حماسه تاریخی، حماسه دینی