براهین حدوث نفس از دیدگاه بوعلی و صدرا

مساله حدوث نفس یکی از مهمترین مباحث فلسفی در حوزه معرفت شناسی است. اهمیت موضوع از آن جهت است که ناظربه اصل باور های دینی و انطباق آن با دیگر مطالعات انسانی در عرصه های علمی است. در واقع پی بردن به حقیقت نفس ودرک ناشناخته های آن، همواره از دغدغه های فیلسوفان مسلمان بوده و از این میان صفات و ویژگی های آن، اهم آنها راتشکیل داده است؛ من جمله دلایل حدوث نفس و کیفیت حدوث آن که از موضوعات مهم است؛ چرا که مسایل بسیاری براین مساله مترتب گردیده است بنحوی که در صورت جهالت به آن، بسیاری از مباحث فلسفی نتیجه قابل قبولی نخواهد داشت.سوال اساسی این است که نفس حادث است یا قدیم و اگر حادث است حدوثش روحانی است یا جسمانی علی رغم اختلاف نظرهای موجود در این حوزه و سه دیدگاه اساسی در این خصوص یعنی قدیم بون نفس از دیدگاه افلاطون و تابعین وی، قولمشاییان و بوعلی مبنی بر حدوث و بقای روحانی نفس و اقامه دلایل عقلی بر آن و نهایتا کلام صدرا و دلایل متقن او بر حدوث جسمانی و بقاء روحانی نفس؛ با مطالعه آثار این دو حکیم و به شیوه مروری و تحلیلی به بررسی و ذکر دلایل بوعلی و ملاصدرا و اختلافات و اشتراکات آنها می پردازیم که از جمله اشتراکات آنها حدوث نفس است در مقابل قدیم بودن، لیکن در کیفیتحدوث و همچنین بقاء آن اختلاف نظرها مربوط به مبانی فکری و فلسفی دو فیلسوف می شود. و در نهایت با تحلیل یافته ها و ادله ی هر یک از آنها بدست می آید که براهین صدرا در حدوث نفس نسبت به بوعلی در بسیاری موارد راهگشا تر بوده و در پاسخ گویی به اشکالات توفیق بیشتری داشته است.

کلیدواژه ها:

نفس ، حدوث ، ابن سینا ، صدرا