بررسی جبر و اختیار در مثنوی معنوی و کشفالمحجوب هجویری

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: کنگره بین المللی زبان و ادبیات
  • کد COI اختصاصی: LPMCONF01_0300
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1000
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

پروین گلی زاده

دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز گروه زبان و ادبیات فارسی

مجتبی قیصری

دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

جبر و اختیار از مسایل پیچیده کلام اسلام است و برداشتهای گوناگون مسلمانان از آیات قرآن واحادیث نبوی (ص) به مشربهای فکری زیاید از جمله اشاعره، معتزله، امامیه و ... انجامیده است. مشربهای کلامی اسلامی با استناد به استدلالات عقلی و نقلی یا به جبر مطلق، یا به اختیار محض، یا به آمیزهای از هر دو و یا به امر بینالامرین اعتقاد ورزیدهاند و در طول تاریخ متفکران زیادی ر ابه نظریه پردازی در این باره از جهات مختلف سوق داده است. در این میان مولوی در مقام انسانی جامع که در همه علوم اسلامی آگاه و اهل نظر است، از جنبههای متفاوت و متعدد به این مساله نگریسته است. هجویری نیز اختیار رااختیار حق بر اختیار خود میخواند و در توضیح و تفسیر آن میگوید که این اختیار، یعنی ترجیح اختیار حق بر اختیار خود نیز از سوی حق و در عین بیاختیاریبنده صورت میگیرد و اگر بنده اختیاری میداشت، اختیار خود را از دست نمیداد. پیداست که این اختیار جز بیاختیاری چیزی نیست. در مقام مقایسه آرای مولوی و هجویری مسیله جبر و اختیار، شباهتها و تفاوتهایی را میتوان یافت که در این پژوهش بدان پرداختهایم.

کلیدواژه ها

جبر و اختیار، مثنوی مولوی، کشف المحجوب، کلام

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.