غلامرضا حیدری - استادیار و عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ابهر، ایران

آ، الف، ا، )همزه(، اولین حرف الفبای پارسی و اولین حرف از حروف جمل و ابجد است و به حساب جمل نماینده عددیک است. در علم نجوم، حرف الف، رمز برج ثور است. در ادبیات عرفانی و کلامی و فلسفی، الف، کنایه از ذات یکتایاحدیت، روح اعظم، لطف الله، مهتر آدم، جوهره، عالم تجرید و تفرید و سر بیچون و... است. حرف الف به واسطه شکل و جایگاه خاص و برخی از ویژگیهای منحصر بفرد، یکی از پرکاربردترین حروف در ساخت مضامین بکر و فضاهای شاعرانه وترکیبات و تعبیرات نغز و ظریف ادب پارسی بویژه عطار نیشابوری است. در اکثر اشعار شاعران ادب پارسی، الف؛ سابق،سپهدار، پیشوا، صدرنشین، نامور، معروف و دارای کمال است. الف؛ مظهر سرافرازی، سربلندی، لاغری، ضعف، قیام، ایستادگی، استواری، استقامت، سرپایی، عمودی، ثابت قدمی، قایم بودن، وفادار به عهد بودن، بر سر ایمان ماندن، نداری، بیچیزی، مفلسی، فقر، گدایی، عریانی، برهنگی، پرافکندگی، آشکارایی، خندانی، شادابی، بی سری، میان بستگی و آراستگی نیستی، فنا، تنهایی، تجرد، یکتایی، جدایی، آزادی، یکرویی، راستی، صداقت، درستی، پاکی بی حرکتی، سکون، خردی وکوچکی و... است. الف به واسطه شکل و هیات خاص، مظهر قد و قامت موزون، استوار، کشیده، مستقیم و رعنا است. آفرینشالف با نقطه آغاز میشود. الف، عاشق بالای خود است. جمله حروف و اعداد بر محور حرف الف میگردند. الف، بواسطه داشتن سرکش، سرکش است. الف زبان دار و دوزبان، در عین داشتن زبان، خاموش و ساکت است. الف، اولین حرف آفرینشاست. الف، یکی از مشبه به های پرکاربرد ادب پارسی است و عطار نیشابوری نیز همانند دیگر شعرا، در تصاویر و مضامینشعری، خط عذار، خار، هلال ماه، عصا، خامه و قلم، انگشت، تیر، سرو، دار، ماه نو، کمر و میان باریک و... را به الف مانند کردهاند. در این مقاله سعی شده است به مضمون آفرینی با الف در اشعار عطار نیشابوری پرداخته شود.

الف، شعر، شعرا. عطار نیشابوری