جهانی شدن و حقوقدان مسلمان

  • سال انتشار: 1385
  • محل انتشار: همایش جهانی شدن حقوق و چالشهای آن
  • کد COI اختصاصی: HOGHOOGHJAHANI01_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1284
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد علی خورسندیان

عضو هیات علمی دانشگاه شیراز.

چکیده

جهانی شدن به عنوان فرآیندی که در دهه اخیر موجب تغییر در مؤلفه های زمانی و مکانی شده است ؛ تأثیرهای فراوانی را در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ایجاد کرده است . این مقاله، به بررسی واقعیت جهانی شدن و تأثیر آن در ابعاد مختلف اندیشه و فرهنگ اسلامی می پردازد تا موضع حقوقدان مسلمان را درباره این موضوع تبیین نماید . واقعیات موجود نشان می دهد؛ هرچند جهانی شدن سابقه ای تاریخی دارد ؛ اما آنچه به عنوان جهانی شدن در عصر حاضر با آن روبه رو هستیم؛ دارای عناصری متفاوت از حرکت اجتماعی است که در سد ه ها و ده ههای قبل وجود داشته است . عناصر اصلی جهانی شدن: قلمرو زدایی، ارتباط و کنش متقابل، سرعت، چند بعدی بودن و غیر مذهبی بودن است و مهمترین عوامل آن : انقلاب ارتباطات، پیدایش سرمایه داری جهانی، گسترش بازارهای مالی، تغییر مؤلفه های سیاسی و حقوقی و ظهور سازمانهای فرامنطقه ای است . در پاسخ به اینکه جهانی شدن یک واقعه طبیعی یا یک نقشه طراحی شده است دو نوع از جهانی شدن از یکدیگر تفکیک شده که یکی جهانی شدن طبیعی و دیگری روند ساختگی آن است . جهانی شدن ساختگی که از آن به جهانی سازی تعبیر می شود با چالشهایی روبه روست. از جمله این چالشها می توان به موارد زیر اشاره کرد: نادیده گرفتن ویژگی منطقه ای برخی از قواعد حقوقی و سنت قانونگذاری در دنیا، تناقض در درون از جهت نفی پلورالیزم و دموکراسی، عدم پذیرش این گفتمان از سوی اندیشمندان غیر آمریکایی، ظرفیت نداشتن فرهنگ سطحی غرب برای جهانی شدن. این چالشها در برخی از وقایع دنیای امروز از جمله شکست غرب در عراق، افغانستان، لبنان و ترویج تروریسم نمود یافته است. در مورد نقش مسلمانان در فرآیند جهانی شدن، سه دیدگاه : تسلیم، اصلاح و نفی ، ابراز شده است . این مقاله، با بررسی این سه دیدگاه، روش نفی و یا تسلیم را به یک میزان رد می کند و اظهار می دارد؛ مسلمانان باید در مورد این پدیده رفتار اصلاحی در پیش گیرند . یعنی ضمن آنکه آنها باید احکام اسلامی و حقوقی خود را حفظ کنند ؛ باید با استفاده از ضوابط عقلی و عقلایی موجود در شریعت اسلامی تا حدی که مسلمات دین آسیب نبیند راه میانه را برگزینند و از این پدیده به عنوان فرصت استفاده کنند. نگارنده برای تبیین این ایده خود، شواهدی درباره محتوای جهانی آیین اسلام، نقش عقل در استنباط احکام و فطری بودن این آیین ذکر می کند و همچنین ظرفیتهای اسلام و مسلمانان را در مواجهه با جهانی شدن یادآور می گردد. در نهایت، با اشاره به برخی از حرکتهای حقوق اسلامی در روند جهانی شدن، ضرورت تبیین ابعاد مختلف حقوق اسلامی را برای عرضه در ابعاد جهانی یادآور می شود.

کلیدواژه ها

جهانی شدن و اسلام، جهانی سازی، جهانی شدن و حقوق اسلامی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.