بررسی و ارزیابی سیر تحولات تقسیمات کشوری در ایران(با تاکید بر نقش تقسیمات کشوری در روند الگوی تغییرات شهری در ایران)

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، دوره: 2، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_PSLJ-2-2_016
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1384
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

معصومه باقری

کارشناس ارشد اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

ابوالفضل زمانی

دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم جغرافیایی،دانشگاه خوارزمی تهران

محسن زمانی

دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی گرایش سازمان سیاسی فضا، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

دولتها برای ادارهٔ امور خود به بهترین نحو و نیز برای تسهیل ارائهٔ خدمات و اعمال حاکمیت خود در تمامی نقاط گشور، نیازمند تقسیم بندی سرزمینی هستند؛ که از آن تحت عنوان تقسیمات کشوری یاد میشود از این رو هر حکومتی برای اداره قلمرو سرزمینی خود ناگزیر است که کشور را به واحدهای اداری کوچکتر تقسیم کند تا بتواند در زمینه اعمال حاکمیت و نیز ارائه خدمات عمومی آن را به کار گیرد و ایفای نقش کند. از این رو این پژوهشی که با روشی توصیفی - تحلیلی نگاشته شده است در پی پاسخگویی به این سوال است که سیر تحولات و تکوین تقسیمات کشوری در ایران به چه صورتی بوده است ودر هر دوره متناسب با چه شرایط و نیازها و ضرورت هایی این تقسیمات انجام شده است و چگونه باعث تغییرات در الگوی شهری و شهرها در ایران شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد سابقه تقسیمات کشوری در ایران، پیشینه ای طولانی دارد و به دوران مادها مربوط می شود که اولین مرزهای اداری سیاسی را با توجه به ویژگیهای طبیعی و با تأکید بر محدودهٔ قومی خود ترسیم میکردند. و بعداً هخامنشیان، تقسیمات سیاسی اداری مدونی را ایجاد کردند که مبنای تقسیمات کشوری در ایران شناخته شده است. با تصویب قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی در زمان قاجاریه، اولین قانون مدون تقسیمات کشوری ایجاد شد و ایالات تا حدی خودمختاری داشتند؛ اما با انقراض سلسله قاجار و استقرار سلسله پهلوی، سیاست کلی دولت تغییر کرد. رضا شاه سیاست یکپارچه سازی کشور و برخورد شدید با نیروهای سیاسی محلی را در پیش گرفت و نظام سیاسی شدیداً متمرکز را بر کشور حاکم کرد. در شیوه جدید هویتهای ناحیهای اعتبار خود را از دست دادند. در آبانماه ۱۳۱۶ دومین قانون تقسیمات کشوری به تصویب رسید به موجب این قانون کشور به ۶ استان که نام آنها برگرفته از جهات جغرافیایی بود، و ۵۰ شهرستان تقسیم شد. در این شیوه جدید ناحیه ها هویت خود را از دست میدادند؛ اما بر اساس مادهٔ سیزدهم قانون وظایف و اختیارات استانداران مصوب سال ۱۳۳۹ ه. ش دولت باید نام استان ها را از شماره گذاری سال ۱۳۱۶ به سوابق تاریخی آنها تغییر می داد. در سال ۱۳۶۲ ه. ش قانونتعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری در دو فصل شامل ۱۸ ماده به تصویب رسید و از این پس تغییرات واحدهای سیاسی فضایی کشور در سطح شهرستان، بخش و دهستان بر اساس این قانون انجام میگرفت.

کلیدواژه ها

تحولات تقسیمات کشوری، الگوی تغییرات شهری، مدیریت سیاسی فضا، حکومت، ایران

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.