بررسی مقاومت نسبی در ارقام برنج ایرانی و ارقام منتخب خارجی در مقابل بیماری سوختگی غلاف Rhizoctonia solani AG-1 IA

بیماری سوختگی غلاف برنج ناشی از قارچ Rhizoctonia solani AG1- IA دومین بیماری مهم برنج از لحاظ اقتصادی در بیشتر مناطق کشت برنج دنیا از جمله ایران است. این بیماری اساساً به کمک قار چکش ها کنترل م یشود. تحقیق حاضر به منظور شناسایی رقم یا ارقام برنج به عنوان منبع مقاومت به این بیمارگر در شرایط مزرعه ای شمال ایران انجام گرفت 37 رقم برنج محلی و23 رقم اصلاح شده ایرانی به همراه10 رقم خارجی در مؤسسه تحقیقات برنج کشور کشت شدند. کلیه ارقام 45روز پس از نشاکاری با استفاده از توده میسلیومی یک جدایه پرآزار G309 بیمارگر مایه زنی شدند. برای تأمین رطوبت مناسب جهت توسعه بیماری همه بوته ها تا زمان ارزیابی به کمک یک سیستم افشانه آب روزانه2تا5 بار آب پاشی گردیدند. برای ارزیابی، شاخ صهای شدت بیماری روی غلاف، تعداد لکه های روی غلاف، ارتفاع نسبی آلودگی، درصد پنجه های آلوده، تعداد برگ های سبز و مرده، ارتفاع بوته، تعداد پنجه، زاویه پنجه و قطر ساقه اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که گروه ارقام خارجی با شدت بیماری و تعداد لکه کمتر روی غلاف، تعداد برگ مرده کمتر و تعداد برگ سبز بیشتر به طور معنا داری از گروه های ارقام محلی و اصلاح شده ایرانی متفاوت بود. همه ارقام تحت مطالعه در تجزیه خوشه ای به روش UPGMA و بر اساس ارتفاع نسبی آلودگی، شدت بیماری روی غلاف و تعداد برگ مرده به چهار گروه تفکیک شدند گروه مقاوم شامل Pecos ،Teqing ،Jasmine85 و Tetep و گروه حساس شامل Swarna (حساس خارجی) و موسی طارم، حس نسرایی، جمشیدجو، خزر، شیرودی D4 ارقام محلی و اصلاح شده ایرانی) و فوجی مینوری بودند. بررسی ارتباط بین شاخص های مورفولوژیکی با واکنش به بیماری نشان داد که در ارقام خارجی هی چگونه هم بستگی معنا داری بین ارتفاع نسبی آلودگی و شدت بیماری روی غلاف با صفات مورفولوژیکی اندازه گیری شده وجود نداشت. درحالی که در ارقام محلی یک هم بستگی مثبت و معنا دار بین شدت بیماری روی غلاف با زاویه پنجه P. value=0/033 ،r =0/20 ویک همبستگی منفی و معنا دار بین ارتفاع نسبی آلودگی با ارتفاع بوته P. value =0/002وr =-0/29 به دست آمد

کلیدواژه ها:

ارقام برنج ، بیماری سوختگی غلاف ، مقاومت نسبی .Rhizoctonia solani