حسن یونسی - اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه
مهیار شیخ الاسلامی - اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه

بیماری برق زدگی نخود که در اثر Didymella rabiei ایجاد میشود، مهمترین بیماری نخود معمولی در استان کرمانشاه است. آلودگی اولیه به این بیماری عمدتًا از بذور و بقایای گیاهی آلوده بوده و آلودگی ثانویه به وسیله اسپورهای غیرجنسی قارچ که روی اندامهای هوایی گیاه قرار میگیرند، ایجاد میشود. در بررسی های آزمایشگاهی اثرات قارچ کش های کاپتان، کاربندازیم، مانکوزب، تریدمورف کلروتالونیل و کربوکسین تیرام در رقت های 0/01،0/1،1/0،10/0،100/0 قسمت در میلیون ppm روی رشد شعاعی چهار جدایه مختلف D. rabiei در محیط کشت آرد نخود – دکستروز آگارCSMA در قالب آزمایش فاکتوریل چند فاکتوره با طرح کاملاً تصادفی ارزیابی شد. به منظور کنترل آلودگی اولیه به روش ضدعفونی بذور آلوده طبیعی و به شیوه مصنوعی آلوده شده به میزان 3 گرم برای هرکیلو گرم بذر و نیز کنترل آلودگی ثانویه با استفاده از سمپاشی بوته به میزان 900 گرم با میلیلیتر در هکتار)، قارچکشهای مذکور همراه با شاهد در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بررسی های آزمایشگاهی نشان داد که رشد شعاعی ریسه های چهار جدایه قارچ در رقت 10 قسمت در میلیون ماده مؤثره قارچ کش ها در محیط کشت CSMA متوقف شد. بیشترین تأثیر سموم در کنترل رشد شعاعی ریسه های قارچ در شرایط آزمایشگاه متعلق به قارچکش کاربندازیم بود. در بررسیهای مزرعهای سموم کاربندازیم و کربوکسین – تیرام نسبت به سایر سموم برتری معنی داری در کنترل آلودگی اولیه بیماری به روش ضد عفونی بذور نشان دادند. سم تریدمورف (امولسیون 75%تأثیرات گیاه سوزی روی جوانه زنی و رشد گیاه چه داشت. جهت کنترل آلودگی ثانویه بیماری، سمپاشی بوته با سم کلروتالونیل نسبت به سایر قارچ کش ها مؤثرتر بود

نخود، برق زدگی، بذرزاد، کنترل شیمیایی، قارچ کش