معنا شناسی اسلوب کنایه در نهج البلاغه (خطبه های 1 تا 5)

شیوه غیر مستقیم کلام، موجب جذابیت و زیبایی آن و معطوف شدن خواننده به متن می گردد وخواننده پس از تلاش فکری به معنای پوشیده آن دست می یابد. همین درک لذت پس از رنج دریافتآن بسیاری از سخن سرایان را به پرهیز از صراحت گویی و بهره گیری از شگردهای شاعرانه وادیبانه چون کنایه رهنمون کرده است تا بر تأثیر سخن در خواننده بیافزایند، زیرا ارزش زیبا شناختیکنایه به دست یابی معنا پس از تأمل بسیار بر می گردد. نهج البلاغه به دلیل بر خورداری از شگردهایبیانی و کلامی از جمله کنایه دارای جایگاه ممتازی است و جلوه های آن زیبای ظاهری و معنوی اینکتاب ارزشمند را دو چندان نموده و شگردهای بدیع و خارق العاده، آن را از کلام بشری فراتر بردهاست. از این رو، مقاله حاضر در پی بررسی کنایه در پنج خطبه نخست و بار معنایی آن با توجه بهبافت متن می باشد. نتایج بررسی نشان می دهد بهره گیری از کنایات گوناگون، موجب بیان مناسبغرض اصلی امام (ع) با کمک واسطه ها گردیده است.آن حضرت مقصود خویش را با زبان کنایی درقالب سرزنش بیان نموده به گونه ای که مخاطب در برخی کنایات به دلیل اندک بودن وسایط بهسهولت به مقصود دست می یابد. کنایه با هنرمندی مناسب ارایه و باعث آفرینش فضای ادبی متناسببا ساختار کلی کلام گردیده است.

کلیدواژه ها:

نهج البلاغه ، بلاغت ، کنایه ، واسطه