بررسی نماز در قرائت های عرفانی در گستره ادبیات فارسی

در فرهنگ و تمدن اسلامی به واسطه تعدد و تنوع نظام ها و مکاتب شناختی، حوزه های گوناگونی چونفقه، کلام، فلسفه، عرفان مجال ظهور یافت. گرچه مهمترین خاستگاه معارف عرفانی، شریعت است، به نظرمی رسد در مبانی نظری و عملی، تفاوتی فاحش با سایر حوزه های معرفتی دارد. این تفاوت در برداشت ها واستنباط های عارفانه از بسیاری ارکان دینی و شریعتی، فی المثل نماز، هویدا است.توجه به بواطن، معانی و روح عبادات در برابر ظاهرگرایی، تفکر و تعقل در حوزه شریعت و تکیهبر احوالات خاص عارفانه و حضور قلب، از مهمترین ارکان اعتقادی عرفان است که آن را در تقابل باشریعت مداری صرف قرار می دهد. این اصول و قواعد نظری در قرائت های عارفانه در باب خالص ترینوسیله ارتباطی انسان با خدا یعنی نماز آشکار است.در حیطه تعالیم عملی نیز توصیه های عارفان بر مراقبت از نفس، ترک خودبینی، اخلاص در عبادت ودفع سایر مقاصد دنیوی و اخروی در دینداری، و در نهایت ترک عادت پرستی مبتنی است. تعالیم عملیعرفان نیز در باب نماز مشحون از این نکته سنجی ها می باشد. مقاله حاضر ضمن توجه به این مبانی نظری وعملی، نماز را در قرائت های عرفانی در گستره ادبیات فارسی مورد بررسی قرار داده است.

کلیدواژه ها:

نماز ، شریعت ، عرفان نظری ، عرفان عملی ، ادبیات فارسی