پرنگ کاوه بوکانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد ایران
سروه کریمی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد ایران
یوسف حمه جانی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد ایران

حس مکان به معنای درک ذهنی انسان از محیط و احساسات کم و بیش آگاهانه آنها از محیط خود است که فرد را در ارتباطی درونی با محیط قرار می دهد، به طوری که فهم و احساس فرد با زمینه معنایی محیط پیوند خورده و یکپارچه می شود. این حس عاملی است که موجب تبدیل یک فضا به مکانی باخصوصیات حسی و رفتاری ویژه برای افراد خاص می گردد. حس مکان علاوه بر این که موجب احساس راحتی از یک محیط می شود، از مفاهیم فرهنگی مورد نظر مردم، روابط اجتماعی و فرهنگی جامعه در یک مکان مشخص حمایت کرده و باعث یادآوری تجارب گذشته و دست یابی به هویت برای افراد می شود با توجه به اهمیت این حس در ارتقا ء کیفیت فضای معماری ، این پژوهش به بررسی مفهوم حس مکان و عوامل مؤثر بر آن پرداخته و عوامل شناختی استفاده کنندگان بر احساس افراد نسبت به فضا را بررسی می کند . این مقاله در ابتدا به هویت مکان پرداخته و سپس معنای حس مکان و مفهوم آن را مورد بررسی قرارداده و عوامل موثر در شکل گیری هویت مکان وحس مکان ر ا بیان می کند ودرنهایت مدلی برای نشان دادن چگونگی تأثیرات این عوامل ارا ئه می دهدو همچنین این پژوهش میتواند به عنوان مدولی جهت آشنایی طراحان و معماران در مسیر آشنایی آنها به فرایند تعلق مکان و به کارگیری آن در طرحها ، مورد بهره برداری قرار گیرد.این مقاله با استفاده از مطالعات میدانی و مقالات وکتاب ها به رشته تحریر درآمده و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی می باشد.

هویت مکان ، حس مکان ، تعلق مکانی