محمد آزاد احمدی - کارشناس ارشد معماری از دانشگاه شهید بهشتی، عضو هیئت علمی گروه معماری
سیدعباس حسینی - کارشناس معماری از دانشگاه زنجان،کارشناس معاونت عمرانی بنیاد مسکن ا

در گذشته های دور شهرها به معنایی که امروز می شناسیم توسعه نیافته بودند و بسیاری از آن ها در حد روستاهای بزرگ امروزین بودند. بخش قابل توجهی از میراث به جای مانده از گذشته را سکونتگاه های سنتی تشکیل داده اند و از این میان، جوامع سنتی روستایی دارای سهم خاص خود می باشند. در این پژوهش سعی شده است تا با بررسی خصیصه ها و الگوهای منظر و معماری تلاشی صورت گیرد جهت آغ از نمودن (« تنگی سر » سکونتگاه های سنتی روستایی کردستان و با بررسی یک نمونه موردی (روستای راهی برای دست یافتن به مبانی و اصول نانوشته ، ولی موجود و حقیقی که در این نوع از معماری نهفته است . در این پژوهش، با بهره گیری از دانسته های پیشین و مطرح نمودن دیدگاه هایی از زوایای جدید نسبت به موضوع، سعی در بازشناخت مفاهیم و مبانی نهفته در این میراث به جهت استفاده های آتی از آ نها نموده ایم. ساختار این مقاله با مقدمه و بیان مساله (و معرفی نمونه موردی) آغاز گردیده و بعد به اهمیت و تاثیر زیست بوم در شکل گیری معماری سنتی زاگرس اشاره ای رفته است . در دو بخش بعدی -که هدف اصلی پژوهش به شمار می روند - به تحلیل منظر و معماری روستایی (روستاهای شبیه نمونه موردی) پرداخته شده و برخی از مهمترین ویژگی های آن ها به بوته نقد گذاشته است. در بخش تحلیل منظر، مواردی چون مقیاس انسانی و دیالوگ معماری، خوانایی منظر، ریخت شناسی، بررسی نظام لای ههای منظر، تلطیف منظر و طبیعت دوستی و همچنین در بخش معماری به کالبد معماری، شبکه معابر و شبکه اجتماعی، مرکز روستا و گشایش های بافت، اقلیم و نوع معماری ، بررسی دانه های روستا و سازه معرفی و تحلیل شده اند . در نهایت بخش نتیجه گیری شامل پارامترهایی است که ماحصل تحلیل های دو بخش منظر و معماری روستای تنگی سر و روستاهای مشابه آن می باشد. نکته ای که در نهایت به آن اشاره می رود این است که این پژوهش می تواند سرآغازی باشد برای پژوهش های بعدی که با تامل و تدقیق بیشتر و صرف زمان طولانی تر، به نتایجی ارزشمند دست یابند.

منظر، دیالوگ منظر و معماری، معماری اجتماعی، نما ولومتریک، عشق به طبیعت، تنگی سر