فاطمه نظری ویند - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
احد حسن زاده - کارشناس ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
بهنام وافری - کارشناس زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

مراتع یکی از مهم ترین و با ارزش ترین منابع ملی محسوب می شوند. متاسفانه به دلایل متعدد در چند دهه اخیر به طور فزاینده ای مراتع در معرض تخریب و نابودی قرار گرفته است. این تخریب در بسیاری از موارد، بیش از آنکه معلول عوامل طبیعی باشد، متأسفانه معلول عملکرد غیرمعقول و غیرعلمی انسان بوده است. به همین دلیل استفاده صحیح و توأم با عملیات اصلاح و احیای آن ها می تواند نقش مهمی در حفظ پایدار منابع آب و خاک و تأمین نیازمندی های کشور در زمینه فرآورده های پروتئینی داشته باشد. تحقیق حاضر با هدف ارائه روش های موفق و مناسب اصلاح و احیای مراتع استان اردبیل طبق نظر کارشناسان مرتع این استان بصورتمیدانی و با استفاده از روش مصاحبه صورت گرفته است. از جمله روش های مناسب اصلاحی در نظر گرفته شده در این تحقیق می توان به مواردی نظیر: کپه کاری، کودپاشی، بذر پاشی و بذرکاری و روشهایی برای حفظ رطوبت و ذخیره نزولات آسمانی در خاک شامل: پیتینگ، کنتور فارو و... اشاره کرد. طبق نظرات کارشناسان مرتع و با توجه به طرح های مرتعداری تهیه شده و ویژگی های توپوگرافی و اقلیمی که در مناطق مختلف متفاوت می باشد، عملیات کودپاشی در مناطق ییلاقی این استان نظیر مراتع شهرستان های مشگین شهر، اردبیل و سرعین، کپه کاری در شهرستان های گرمی، خلخال و کوثر، بذرپاشی در بیله سوار وپارس آباد، بذرکاری در شهرستان های بیله سوار و پارس آباد و هم چنین در تبدیل دیمزارهای کم بازده، عملیات پیتینگ در شهرستان خلخال و روش اصلاحی کنتور فارو در پارس آباد نتایج و بازده مناسبی را در مراتع این مناطق داشته است. خاطر نشان می شود که کپه کاری از مهمترین و پرکاربردترین نوع عملیات اصلاحی در مراتع این استان می باشد.

مراتع، روش های اصلاح و احیاء، اردبیل